در «افق» تشریح شد:
تفاوت کرسی‌های تلاوت با جلسات سنتی قرآن
گروه فعالیت‌های قرآنی: طی برنامه «افق» شبکه رادیویی قرآن به بررسی جایگاه کرسی‌های تلاوت قرآن و جلسات سنتی و گام‌هایی برای احیا، ابقا و حفظ آنها پرداخته شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست «بررسی کرسی‌های تلاوت قرآن به صورت سنتی که در مساجد، هیئات و حسینیه‌ها و منازل برگزار می‌شد با کرسی‌های تلاوت امروزه»، با حضور سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن و معلم قرآن و احمد ابوالقاسمی، مدیر رادیو قرآن برگزار شد.
وی در خصوص آشنایی‌اش با جلسات قرآن، ادامه داد: افتخارم این بود که از بچه‌های جلسات قرآن بودم و پس از انقلاب اسلامی به اقتضای سن و سال در جلسات خانگی قرآن و دوره‌های محلی در مشهد مقدس حضور داشتیم.
سرابی عنوان کرد: جلسات بزرگ‌تری چون حسینیه خیاط‌های مشهد، مسجد کرامت و جلسات حرم مطهر رضوی با سابقه طولانی چون دارالسلام و دارالحفاظ مشهد حضور داشتیم و برخی اتفاق می‌افتاد که در یک شب در چند جلسه حضور داشتم.
قائم مقام شورای عالی قرآن در خصوص ویژگی‌های این جلسات که نیازمند ابقا و احیا است و همچنین نقش آنها در تربیت استعداد‌های بنام قرآنی، بیان کرد: بحثی در ارتباط با معنا و مفهوم کرسی تلاوت قرآن که اخیرا در حوزه تلاوت قرآن واقع شده است بیان کنم. حدود چند سال گذشته در جلسات مقام معظم رهبری در ماه مبارک رمضان توصیه‌ای به ترویج جلسات استماع قرآن شد که بیان شد مراد از این جلسات قرآن و دوره‌های قرآن نیست بلکه مقصود محافلی بود که قاری 30 دقیقه و یا یک ساعت به تلاوت قرآن بپردازد و دیگران گوش دهد و این موضوع در جلسات بعدی برنامه‌ریزی شد، عنوان «کرسی تلاوت» دادیم. چنانکه در محیط‌های آموزشی عنوانی با موضوع کرسی داریم که مراد از کرسی تلاوت جایگاهی که استاد تمام قرائت بر آن می‌نشیند و تلاوت قرآن را با تمام ظرافت‌های فنی که باید وجود داشته باشد، تلاوت می‌کند و عده‌ای نیز آن را استماع می‌کنند.
سرابی با اشاره به اینکه هنگامی انسان به آیات قرآن گوش می‌دهد ذهنش درگیر مفاهیم قرآن می‌شود، عنوان کرد: این مفهوم کرسی تلاوت با جلسات سنتی قرآن متفاوت است چون این جلسات جنبه آموزشی دارد و با کرسی تلاوت متفاوت است که می‌توان در حاشیه این جلسات، کرسی تلاوت نیز باشد.
وی درباره اینکه آیا به سراغ جلسات سنتی قرآن برویم و یا به کارهای آکادمیک و آموزش رسمی قرآن در کشور بپردازیم، اظهار کرد: به نظر می‌رسد که هیچ کدام از این دو نوع فعالیت و نشر و گسترش قرآن و فرهنگ قرآن نمی‌تواند جای دیگری را بگیرد و شاید برنامه‌های آموزشی که به صورت کلاسیک و برنامه‌ریزی شده در مراکز مختلف قرآنی جاری است کارکرد خود را دارد و جلسات قرآن و کرس‌های تلاوت نیز کارکرد خود را دارد. توجه به کارکرد مجزای جلسات سنتی قرآن و کرسی‌های تلاوت قرآن
سرابی بیان کرد: در عین اینکه در فضای قرآنی تنفس می‌کنیم و با جامعه قرآنی مرتبط هستیم اما مردم آن گونه که باید فرصتی برای استماع قرآن ندارند و به نظر می‌رسد بحثی که مقام معظم رهبری فرموده‌اند باید جدی گرفته شود، هرچند رسانه جای خود را دارد اما مهمتر از آن حسینیه‌ها، مساجد و منازل و ... هستند که جای خودشان را دارند تا مکانی برای استقرار کرسی تلاوت قرآن باشد، تا مردم با شنیدن آیات قرآن انس بگیرند که این انس برکات زیادی خواهد داشت.
وی در پاسخ به این سؤال که افرادی که به صورت قاریان بین‌المللی و برجسته هستند، پرورش یافته کدام جلسات هستند؟، عنوان کرد: جلسات سنتی رشد کرده‌اند و این جلسات کارکرد خود را دارد و کرسی‌های تلاوت به همان مفهوم که بیان شد کارکرد خود را دارد و کلاس‌های مؤسسات قرآنی باز کارکرد خود را دارد و اینها همپوشانی دارد و لازم و ملزوم هم هستند.
سرابی اظهار کرد: با توسعه امر قرائت قرآن و برپایی محافل قرآنی به صورت سازمان یافته و کرسی‌های تلاوت حضور قاریان برجسته در جلسات سنتی کمرنگ شده است در برخی از مراکز راه‌حل‌هایی را برای تقویت جلسات سنتی قرآن پیاده می‌شود، امید است که بتوانیم از ظرفیت حسینیه‌ها و مساجد که مخاطبان عمومی دارند، بتوانیم از اساتید برجسته در این کرسی‌ها استفاده کنیم.
در بخش دیگر این نشست، احمد ابوالقاسمی اظهار کرد: معتقدم که قاریان به حدی رسیده‌اند که می‌توانند با احساساتشان در تلاوت وارد شوند و تلاوت را در حد مورد قبول جامعه جهانی ارائه کنند اما باید گفت که جلسات خانگی قرآن سرجای خودش است و تأثیر خود را دارد و امیدست که برگردیم به این جلسات خانگی و سنتی قرآن و معتقدم زیربنای جلسات بالاتر از همان جلسات خانگی است که در این زمینه طرحی را در دست داریم.
وی اضافه کرد: تلاوت قرآن در کشور ما به حدی رسیده است که می‌توان به آن افتخار کرد و در دنیا هم به این رسیده‌اند، همانطور که به دنبال برپایی کرسی‌های تلاوت قرآن هستیم باید به دنبال تربیت قاری حرفه‌ای متناسب با نیاز مخاطب نیز باشیم و برای قاریان جلسات سخت‌تری داشته باشیم که از سویی برای قاری به مانند آزمون عمل می‌کند و از سوی دیگر قاری هنرهایش را برای افرادی ارائه می‌کند که اهل آن هنر است.
ابوالقاسمی با اشاره به اینکه طرحی را شروع کنیم که اجرای این طرح از خانه خود اساتید قرآن شروع می‌کنیم و از این استفاده می‌کنیم که طی این طرح حلقه اساتید را دور قاری شکل می‌دهیم که قاری به آن ریزه‌کاری‌ها که در سطح جهان به آن نگاه می‌کنند، پرورش پیدا می‌کند از سوی دیگر قاری می‌داند برای افرادی می‌خواند که اهل این هنر هستند و می‌توانند اوج هنرش در آن تلاوت را ارائه کند.
وی با اشاره به اینکه این طرح از یکشنبه، اول بهمن‌ماه و به پیشنهاد محمدرضا پورمعین، خادم و پیشکسوت قرآنی کشورمان آغاز می‌شود، عنوان کرد: این طرح هر هشت روز یکبار انجام می‌شود که طی آن میزبان نیز می‌تواند یک یا دو قاری دعوت کند، همچنین تیمی از رادیو قرآن نیز حضور دارند.
ابوالقاسمی اظهار کرد: در رادیو قرآن تلاوت ایرانی پرهیجان نداریم و طی اجرای این طرح هم ضبط تلاوت را خواهیم داشت و هم تلاوت قاری که در معرض اساتید قرار می‌گیرد، موجب رشد تلاوتش می‌شود و از آسیب‌های احتمالی چون عوام‌زدگی دور می‌شود و آرشیو رادیو قرآن تکمیل می‌شود زیرا امر واجب برای رادیو قرآن حفظ این آثار طراز اول است.
وی با اشاره طرح «فجر»، رادیو قرآن اضافه کرد: این تلاوت زنده صبحگاهی و اذانگاهی است. خودم یک ماه متوالی طی سال 83 در تلاوت اذانگاهی و اذان سحر در حرم عبدالعظیم الحسنی(ع) حضور داشتم. تلاوت صبح فضای خاصیت که در اوج است و خیلی از تلاوت‌های خوب، تلاوت‌های صبح است که حال و هوایی دارد که اصلا در ساعت‌های دیگر این حال و هوا را نخواهیم داشت. این طرح از سوی رادیو قرآن طی چند روز آینده انجام می‌گیرد که طی صبح‌گاه با تلاوت و اذان زنده صبح همراه هستیم.
مدیر رادیو قرآن عنوان کرد: این افراد که در تلاوت‌های زنده اذانگاهی صبح به امر تلاوت می‌پردازند، از شورای عالی قرآن اسامی آنها ارائه می‌شود و افرادی که کیفیت تلاوت در این حد دارند معلوم است و در رابطه با حضور قاریان شهرستانی نیز تدابیری اندیشیده می‌شود.
وی در خصوص اینکه سطح تلاوت قرآن به صورت حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای چه میزان است؟ گفت: موفقیت در آموزش قرآن بیشتر از ترویج این هنر بوده است. دوشنبه‌‌ها در رادیو قرآن برنامه‌ای با عنوان «تلاوت من» پخش می‌شود که طی آن قاریان گمنام و افرادی که توانایی تلاوت دارند و به نحو احسن تلاوت می‌کنند، معرفی می‌شوند.
ابوالقاسمی عنوان کرد: امیدوارم بتوانیم به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند به اندازه‌ای باید مردم گوششان با آیات قرآن آشنا باشد که اگر بخشی از آیات قرائت می‌شود، بتوانند ادامه آن را نیز بخوانند، برسیم و این امر به زودی محقق شود.
یادآور می‌شود، این نشست امروز، 29 مهرماه در برنامه افق به تهیه‌کنندگی فاطمه رحمانی و کارشناسی و مجری‌گری محمدرضا پورمعین انجام شد.
وی در خصوص آشنایی‌اش با جلسات قرآن، ادامه داد: افتخارم این بود که از بچه‌های جلسات قرآن بودم و پس از انقلاب اسلامی به اقتضای سن و سال در جلسات خانگی قرآن و دوره‌های محلی در مشهد مقدس حضور داشتیم.
سرابی عنوان کرد: جلسات بزرگ‌تری چون حسینیه خیاط‌های مشهد، مسجد کرامت و جلسات حرم مطهر رضوی با سابقه طولانی چون دارالسلام و دارالحفاظ مشهد حضور داشتیم و برخی اتفاق می‌افتاد که در یک شب در چند جلسه حضور داشتم.
قائم مقام شورای عالی قرآن در خصوص ویژگی‌های این جلسات که نیازمند ابقا و احیا است و همچنین نقش آنها در تربیت استعداد‌های بنام قرآنی، بیان کرد: بحثی در ارتباط با معنا و مفهوم کرسی تلاوت قرآن که اخیرا در حوزه تلاوت قرآن واقع شده است بیان کنم. حدود چند سال گذشته در جلسات مقام معظم رهبری در ماه مبارک رمضان توصیه‌ای به ترویج جلسات استماع قرآن شد که بیان شد مراد از این جلسات قرآن و دوره‌های قرآن نیست بلکه مقصود محافلی بود که قاری 30 دقیقه و یا یک ساعت به تلاوت قرآن بپردازد و دیگران گوش دهد و این موضوع در جلسات بعدی برنامه‌ریزی شد، عنوان «کرسی تلاوت» دادیم. چنانکه در محیط‌های آموزشی عنوانی با موضوع کرسی داریم که مراد از کرسی تلاوت جایگاهی که استاد تمام قرائت بر آن می‌نشیند و تلاوت قرآن را با تمام ظرافت‌های فنی که باید وجود داشته باشد، تلاوت می‌کند و عده‌ای نیز آن را استماع می‌کنند.
سرابی با اشاره به اینکه هنگامی انسان به آیات قرآن گوش می‌دهد ذهنش درگیر مفاهیم قرآن می‌شود، عنوان کرد: این مفهوم کرسی تلاوت با جلسات سنتی قرآن متفاوت است چون این جلسات جنبه آموزشی دارد و با کرسی تلاوت متفاوت است که می‌توان در حاشیه این جلسات، کرسی تلاوت نیز باشد.
وی درباره اینکه آیا به سراغ جلسات سنتی قرآن برویم و یا به کارهای آکادمیک و آموزش رسمی قرآن در کشور بپردازیم، اظهار کرد: به نظر می‌رسد که هیچ کدام از این دو نوع فعالیت و نشر و گسترش قرآن و فرهنگ قرآن نمی‌تواند جای دیگری را بگیرد و شاید برنامه‌های آموزشی که به صورت کلاسیک و برنامه‌ریزی شده در مراکز مختلف قرآنی جاری است کارکرد خود را دارد و جلسات قرآن و کرس‌های تلاوت نیز کارکرد خود را دارد. توجه به کارکرد مجزای جلسات سنتی قرآن و کرسی‌های تلاوت قرآن
سرابی بیان کرد: در عین اینکه در فضای قرآنی تنفس می‌کنیم و با جامعه قرآنی مرتبط هستیم اما مردم آن گونه که باید فرصتی برای استماع قرآن ندارند و به نظر می‌رسد بحثی که مقام معظم رهبری فرموده‌اند باید جدی گرفته شود، هرچند رسانه جای خود را دارد اما مهمتر از آن حسینیه‌ها، مساجد و منازل و ... هستند که جای خودشان را دارند تا مکانی برای استقرار کرسی تلاوت قرآن باشد، تا مردم با شنیدن آیات قرآن انس بگیرند که این انس برکات زیادی خواهد داشت.
وی در پاسخ به این سؤال که افرادی که به صورت قاریان بین‌المللی و برجسته هستند، پرورش یافته کدام جلسات هستند؟، عنوان کرد: جلسات سنتی رشد کرده‌اند و این جلسات کارکرد خود را دارد و کرسی‌های تلاوت به همان مفهوم که بیان شد کارکرد خود را دارد و کلاس‌های مؤسسات قرآنی باز کارکرد خود را دارد و اینها همپوشانی دارد و لازم و ملزوم هم هستند.
سرابی اظهار کرد: با توسعه امر قرائت قرآن و برپایی محافل قرآنی به صورت سازمان یافته و کرسی‌های تلاوت حضور قاریان برجسته در جلسات سنتی کمرنگ شده است در برخی از مراکز راه‌حل‌هایی را برای تقویت جلسات سنتی قرآن پیاده می‌شود، امید است که بتوانیم از ظرفیت حسینیه‌ها و مساجد که مخاطبان عمومی دارند، بتوانیم از اساتید برجسته در این کرسی‌ها استفاده کنیم.
در بخش دیگر این نشست، احمد ابوالقاسمی اظهار کرد: معتقدم که قاریان به حدی رسیده‌اند که می‌توانند با احساساتشان در تلاوت وارد شوند و تلاوت را در حد مورد قبول جامعه جهانی ارائه کنند اما باید گفت که جلسات خانگی قرآن سرجای خودش است و تأثیر خود را دارد و امیدست که برگردیم به این جلسات خانگی و سنتی قرآن و معتقدم زیربنای جلسات بالاتر از همان جلسات خانگی است که در این زمینه طرحی را در دست داریم.
وی اضافه کرد: تلاوت قرآن در کشور ما به حدی رسیده است که می‌توان به آن افتخار کرد و در دنیا هم به این رسیده‌اند، همانطور که به دنبال برپایی کرسی‌های تلاوت قرآن هستیم باید به دنبال تربیت قاری حرفه‌ای متناسب با نیاز مخاطب نیز باشیم و برای قاریان جلسات سخت‌تری داشته باشیم که از سویی برای قاری به مانند آزمون عمل می‌کند و از سوی دیگر قاری هنرهایش را برای افرادی ارائه می‌کند که اهل آن هنر است.
ابوالقاسمی با اشاره به اینکه طرحی را شروع کنیم که اجرای این طرح از خانه خود اساتید قرآن شروع می‌کنیم و از این استفاده می‌کنیم که طی این طرح حلقه اساتید را دور قاری شکل می‌دهیم که قاری به آن ریزه‌کاری‌ها که در سطح جهان به آن نگاه می‌کنند، پرورش پیدا می‌کند از سوی دیگر قاری می‌داند برای افرادی می‌خواند که اهل این هنر هستند و می‌توانند اوج هنرش در آن تلاوت را ارائه کند.
وی با اشاره به اینکه این طرح از یکشنبه، اول بهمن‌ماه و به پیشنهاد محمدرضا پورمعین، خادم و پیشکسوت قرآنی کشورمان آغاز می‌شود، عنوان کرد: این طرح هر هشت روز یکبار انجام می‌شود که طی آن میزبان نیز می‌تواند یک یا دو قاری دعوت کند، همچنین تیمی از رادیو قرآن نیز حضور دارند.
ابوالقاسمی اظهار کرد: در رادیو قرآن تلاوت ایرانی پرهیجان نداریم و طی اجرای این طرح هم ضبط تلاوت را خواهیم داشت و هم تلاوت قاری که در معرض اساتید قرار می‌گیرد، موجب رشد تلاوتش می‌شود و از آسیب‌های احتمالی چون عوام‌زدگی دور می‌شود و آرشیو رادیو قرآن تکمیل می‌شود زیرا امر واجب برای رادیو قرآن حفظ این آثار طراز اول است.
وی با اشاره طرح «فجر»، رادیو قرآن اضافه کرد: این تلاوت زنده صبحگاهی و اذانگاهی است. خودم یک ماه متوالی طی سال 83 در تلاوت اذانگاهی و اذان سحر در حرم عبدالعظیم الحسنی(ع) حضور داشتم. تلاوت صبح فضای خاصیت که در اوج است و خیلی از تلاوت‌های خوب، تلاوت‌های صبح است که حال و هوایی دارد که اصلا در ساعت‌های دیگر این حال و هوا را نخواهیم داشت. این طرح از سوی رادیو قرآن طی چند روز آینده انجام می‌گیرد که طی صبح‌گاه با تلاوت و اذان زنده صبح همراه هستیم.
مدیر رادیو قرآن عنوان کرد: این افراد که در تلاوت‌های زنده اذانگاهی صبح به امر تلاوت می‌پردازند، از شورای عالی قرآن اسامی آنها ارائه می‌شود و افرادی که کیفیت تلاوت در این حد دارند معلوم است و در رابطه با حضور قاریان شهرستانی نیز تدابیری اندیشیده می‌شود.
وی در خصوص اینکه سطح تلاوت قرآن به صورت حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای چه میزان است؟ گفت: موفقیت در آموزش قرآن بیشتر از ترویج این هنر بوده است. دوشنبه‌‌ها در رادیو قرآن برنامه‌ای با عنوان «تلاوت من» پخش می‌شود که طی آن قاریان گمنام و افرادی که توانایی تلاوت دارند و به نحو احسن تلاوت می‌کنند، معرفی می‌شوند.
ابوالقاسمی عنوان کرد: امیدوارم بتوانیم به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند به اندازه‌ای باید مردم گوششان با آیات قرآن آشنا باشد که اگر بخشی از آیات قرائت می‌شود، بتوانند ادامه آن را نیز بخوانند، برسیم و این امر به زودی محقق شود.
یادآور می‌شود، این نشست امروز، 29 مهرماه در برنامه افق به تهیه‌کنندگی فاطمه رحمانی و کارشناسی و مجری‌گری محمدرضا پورمعین انجام شد.
