به بهانه روز هوای پاک؛
هوایی که هواخواهی ندارد/ یک چشم به آسمان و یک چشم به مسئولان
گروه جامعه ــ وضعیت امروز شهروندان شهر‌های دود‌آلود از جمله تهران به گونه‌ای است که در برخی موارد باید برای خلاصی از هوای کشنده یک چشمشان به آسمان باشد و باد و باران را آرزو کنند و چشم دیگرشان به اقدام مسئولان باشد.
به گزارش ایکنا؛ اگر دغدغه زندگی در کلانشهری مانند تهران را دارید و یا در آن زندگی می‌کنید، قطعاً بار‌ها از خود پرسیده‌اید که چرا هوای تهران در اکثر روز‌ها آلوده است و راهکار کاهش این آلودگی چیست و تا چه زمان باید منتظر بهبود وضعیت آلودگی هوا باشید؛ اما آیا تاکنون به این سؤال فکر کردهاید که آلودگی هوای کلانشهر‌هایی مانند تهران چه اثرات مخربی بر سلامت شما دارد؟ متأسفانه آلاینده‌هایی همچون ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون به طور مستقیم بر سلامت ساکنان کلانشهرها اثر دارند و موجب بروز بیماری‌های قلبی، ریوی، اثرات خطرناک بر بارداری و جنین، سرطان‌ها و مرگ‌ومیر زودرس خواهند شد.
درست در اواسط بهمن ۱۳۷۶ بود که غبار تیره رنگی به زمین تهران نشست و سراسر فضای شهر را پوشاند؛ سنگینی و غلظت این هوا به شکلی بود که تنفس را حتی برای سالمترین ریهها دشوار میکرد؛ از آن زمان بود که بسیج همگانی برای برگزاری روز‌هایی از جمله «بدون خودرو»، «بدون دود» و «روز هوای پاک» شکل گرفت؛ تا اینکه محیط زیست استان تهران ۲۹ دی ماه را به نام روز هوای پاک نامگذاری کرد، اما بحران آلودگی هوا در سایر کلانشهرهای کشور ضرورت عزم ملی را برای سالم نگه داشتن هوای این شهر‌ها گوشزد میکرد.
وضعیت امروز شهروندان شهر‌های دود‌آلود از جمله تهران به گونه‌ای است که در برخی موارد باید برای خلاصی از هوای کشنده یک چشم به آسمان، باد و باران داشته باشند و با چشم دیگر منتظر اقدام مسئولان برای اجرای طرح‌های اثربخش درجه کاهش آلودگیها باشند. هرچند طرح‌های اجراشده تاکنون آن قدر بی‌اثر، گذرا و بدون برنامه بوده که مردم نیز متوجه شده‌اند اثرات سوء آلودگی هوا، که مسقیم بر روی سلامتشان اثر دارد، دیگر با زدن ماسک یا عدم خروج از منزل حل و فصل نخواهد شد؛ اما راه‌حل اثربخش مسئولان چیست و چرا به غیر از چشم داشتن به باد و باران یا تمهیدات تکراری، راه‌حلی اساسی برای این مشکل اجرا نکردهاند.
متأسفانه تمهیدات سطحی در نهاد‌های ذی‌ربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداریها، ناهماهنگی سیاست‌های ارگانها و سازمانهای متولی، عدم حس مسئولیت در برابر آینده، نبود برنامه راه مشخص و حضور مدیران مقطعی و برنامه‌های فشل باعث شده هیچ گونه اثر مثبتی را در این حوزه شاهد نباشیم. حتی مصوباتی که در روز‌های آلوده این شهر‌ها همچون تعطیلی مدارس، گسترش محدوده زوج و فرد، عدم فروش طرح ترافیک روزانه، واردات بنزین یورو ۴، تشدید جریمهها برای معاینه فنی خودروها، جلوگیری از تردد خودرو‌های فرسوده، تعویض تاکسی‌های از رده خارج شده و تعطیلی معادن شن و ماسه اعلام می‌شود، هنوز نتوانسته مانع ورود آلاینده‌ها به کلانشهرها و ریه شهروندان شود و به واقع بخشی از اقدامات غیرنهادینه در این حوزه بوده است.
نکته دیگری که مسئولان در سال‌های اخیر به مراتب درباره آن سخن رانده‌اند، گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی است، اما سؤال اینجاست که این مهم چقدر محقق شده است؟ همه میدانیم که گسترش حمل و نقل ریلی و بهبود ناوگان اتوبوسرانی می‌تواند یکی از مهمترین راهحلها برای بهبود آلودگی تهران و سایر کلانشهرها باشد، اما تا چه میزان مسئولان به این مهم توجه نشان دادهاند؟ این در حالی است که مقامات لوکزامبورگ تصمیم گرفته‌اند استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را برای عموم مردم رایگان کنند تا با این روش در جهت ترغیب مردم به استفاده از این وسایل گامی بلند بردارند.
امید می‌رود که مسئولان درباره آلودگی هوا بیشتر به فکر راه چاره‌های اساسی باشند و از طریق همکاری با دستگاه‌های ذی‌ربط مشکلات موجود را حل کنند تا شاید از وضعیت امروز که مردم باید برای خلاصی از هوای کشنده منتظر وزیدن باد و بارش باران باشند و با سکون و وارونگی هوا منتظر مرگ بمانند رهایی یابند؛ لذا ضروری است تا مسئولان با پرداخت هرچه سریعتر تسهیلات برای ناوگان اتوبوسرانی، بهینه شدن صنایع آلاینده، توجه به ابتکارات و اختراعات برای کاهش آلودگی هوا، اهتمام برای بهبود وضعیت کیفیت بنزین‌ها، مشارکت عمومی و آموزش همگانی این راهکار‌ها را برای کاهش آلودگی هوای کلانشهرها و پایتخت به کار ببندند.
سهم ما چقدر است؟
همان طور که شهردار تهران هم در آخرین پست اینستاگرامیاش به آن اشاره کرد، باید بدانیم که حال کلانشهرهای ما خوب نیست و هوای آن‌ها فقط با برگزاری ویژه برنامه‌های یک روز و یا یک هفته خوب نخواهد شد. همه باید به سهم خود در تحقق این مهم تلاش کنند و این تلاش نباید به روز و هفته خاصی محدود شود. باید در تمام روز‌های سال به هر نحو به بهبود هوای شهرمان کمک کنیم.
همان طور که شهردار تهران هم در آخرین پست اینستاگرامیاش به آن اشاره کرد، باید بدانیم که حال کلانشهرهای ما خوب نیست و هوای آن‌ها فقط با برگزاری ویژه برنامه‌های یک روز و یا یک هفته خوب نخواهد شد. همه باید به سهم خود در تحقق این مهم تلاش کنند و این تلاش نباید به روز و هفته خاصی محدود شود. باید در تمام روز‌های سال به هر نحو به بهبود هوای شهرمان کمک کنیم.
ما شهروندان به سهم خود و با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، پیاده‌روی و یا استفاده از دوچرخه و هر امکانی که برایشان میسر است و با معاینه فنی خودروها، تردد کمتر با خودرو‌های شخصی و مسئولان هم با توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و ایجاد دسترسی آسانتر به ناوگان حمل و نقل ریلی درون‌شهری و اتوبوسرانی می‌توانیم کاری کنیم که هر روز برایمان روز هوای پاک باشد تا حال و هوای شهرمان خوب شود و آسمان آبی برایمان آرزو نباشد.
به قلم وهاب خدابخشی
