برپایی 300 درس خارج هم فرصت و هم تهدید است/ تکرار و نگاه جزیره‌ای؛ آفات پژوهش
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون تهذیب حوزه گفت: دروس خارج حوزه نیازمند ساماندهی است، زیرا تعداد 300 درس خارج هم فرصت و هم تهدید است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید ملکی، معاون تهذیب حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا؛ در پاسخ به این سؤال که چه مقدار پژوهش در حوزه به سمت کاربردی شدن پیش رفته است، گفت: با توجه به اطلاعاتی که از وضعیت پژوهش در حوزه دارم، در چند سال اخیر پایان‌نامه‌ها و مقالات گرایش قابل توجهی به سمت نیازهای روز و حل مشکلات جامعه داشته است.
وی افزود: همچنین، در چند سال اخیر شاهد برپایی دروس خارج در رشته‌های مضاف در حوزه هستیم. ضمن اینکه مراکز تخصصی فقه و علوم اسلامی، کلام، تفسیر و ... نیز در حوزه به نسبت سال‌های قبل ایجاد شده و هم‌اکنون بیش از 40 مرکز تخصصی در حوزه از جمله در تفسیر داریم.
معاون تهذیب حوزه علمیه با بیان اینکه درختواره دانشی حوزه ناظر به همین مسئله است و در آن رشته‌ها و گرایش‌های متناسب با نیازها تنظیم شده است، بیان کرد: هم‌اکنون در مرکز تخصصی تفسیر حوزه سطح چهار عمدتاً با گرایش به نیازهای روز طراحی شده و رشته‌هایی مانند تفسیر تطبیقی فریقین، تفسیر تعلیم و تربیت و تفسیر اخلاقی و... را شاهدیم. همچنین دروس خارج فلسفه اقتصاد، اخلاق و حقوق و... نیز تدریس می‌شود.
وی افزود: البته معتقدم که این به‌روزرسانی و ناظر به مشکلات شدن آموزش و پژوهش در حوزه دیر شروع شده است، ولی هر سال استقبال از این مسائل بیشتر شده و می‌شود و نمونه آن بحث تنظیم درختواره دانشی است.
300 درس خارج هم فرصت و هم تهدید
ملکی در پاسخ به این سؤال که درست است دروسی در فقه مضاف ایجاد شده و برخی دروس هم به مباحث کاربردی می‌پردازند ولی گفته می‌شود که از میان 300 و یا بیشتر درس خارج حوزه فقط درصد اندکی موضوعات نوپدید دارند؟ تصریح کرد: دروس خارج حوزه نیازمند ساماندهی است، زیرا این تعداد درس، هم فرصت و هم تهدید است؛ از این جهت تهدید که کسانی ممکن است صرفاً برای عنوان درس خارج و مدرسی آن وارد گود شوند؛ در حالی که در این سطح از توانایی نباشند، اما فرصت است، چون افراد زیادی در حوزه در حد و قواره درس خارج هستند. البته باید تدبیر شود تا اکثریت استادان به بحث طهارت و نجاست نپردازند.
وی با بیان اینکه مسائل حکومتی و اجتماعی زیادی داریم که نیازمند تولید علم است، تصریح کرد: در حال حاضر آرام آرام برای دروس خارج، شاخص تعریف شده است که هر کسی وارد تدریس خارج نشود؛ کارگروهی در این زمینه ایجاد شده که صوت دروس خارج استادان را ارزیابی می‌کند و اگر ثابت شود که توانایی آن را دارند اجازه تدریس داده می‌شود.
معاون تهذیب حوزه بیان کرد: البته باید این نکته را یادآور شویم که گسست میان اجرا و بخش تولید علم در حوزه و دانشگاه سبب شده تا تولیدات علمی در عرصه زندگی مردم کمتر دیده شود؛ به ویژه این گسست در علوم انسانی و اسلامی بیشتر دیده می‌شود. بنابراین همه ضعف از ناحیه حوزه و یا دانشگاه نیست و تولیدات بسیار خوبی در هر دو نهاد به خصوص در زمینه علوم انسانی در حوزه وجود دارد، ولی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی تأکید کرد: کاری که در این 40 سال در حوزه انجام شده به اندازه طول دوره غیبت است و این حجم فعالیت در تنوع موضوعات مورد بحث و تحقیق تا تخصص در آن‌ها بی‌نظیر است و امروز در هر رشته‌ای متخصصان مسلط خوبی داریم. ضمن اینکه کتب زیادی در این مدت تولید شده که بسیاری از آن‌ها منبع علمی هستند.
اجحاف به حوزه
ملکی با بیان اینکه سخنانی که در مورد حوزه گفته می‌شود و این نهاد را متهم به کم‌کاری و گرفتن پول بیت‌المال بدون کارآیی می‌کنند اجحاف است، یادآور شد: حوزه با کمترین امکانات بیشترین اثرگذاری را داشته است؛ هر جا فردی حوزوی و یا حوزه علمیه بوده، ببینید چقدر در امنیت آن منطقه مهم بوده و حضور ناجا کمتر شده است. این در حالی است که یک روحانی حقوقی دریافت نمی‌کند و عمدتاً با شهریه روزگار می‌گذراند، ولی کشور برای تأمین امنیت یک محله چقدر باید هزینه کند.
معاون تهذیب حوزه با بیان اینکه کارکرد روحانیت در امنیت اجتماعی و نقش آن در مسائل اجتماعی و سیاسی برآورد نشده است، اظهار کرد: حجم آتش دشمن که امروز بر سر ملت ایران ریخته می‌شود بی‌سابقه است و اگر روشنگری روحانیت نبود باید آن وقت ببینیم که چقدر اثرگذار می‌شد و جامعه چه وضعی داشت. بنابراین نباید به محض بروز چند مشکل مانند بدحجابی، از روحانیت گلایه‌مند شویم. البته دشمن تلاش دارد تا تأثیر روحانیت را به صفر برساند، ولی واقعیت متفاوت است.
تکرار و نگاه جزیره‌ای؛ آفات پژوهش در کشور
معاون تهذیب حوزه علمیه همچنین در پاسخ به سؤالی در مورد آسیب‌های پژوهش در حوزه علمیه با بیان اینکه این آسیب‌ها به حوزه هم منحصر نیست، بیان کرد: کارهای هم‌عرض و تکراری و همچنین داشتن نگاه جزیره‌ای سبب شده تا نیروها و بودجه‌های پژوهش را هدر دهیم، چون شبکه اطلاعاتی برای آشنایی مراکز و محققان با پژوهشهای در حال انجام وجود ندارد. بنابراین ایجاد بانک اطلاعاتی پژوهش ضروری است تا بتوانیم از موازی‌کاری‌ها و آسیب‌ها جلوگیری کنیم.
این استاد حوزه در پایان تصریح کرد: برخلاف تبلیغی که انجام می‌شود، خیلی از مراکز حوزه بحث پاسخگویی به نیازهای نوپدید را دارند، ولی چون شبکه اطلاعاتی و بانک اطلاعاتی وجود ندارد، خیلی‌ها تصور می‌کنند که این مسائل مورد توجه نیست و حوزه از آن غفلت کرده است.
انتهای پیام
