حاشیه‌نشینی؛ تبدیل فقر روستایی به فقر شهری
گروه اجتماعی ــ آهنگ شتابان مهاجرت‌های بی‌رویه از روستا به شهر علاوه بر دامن زدن به نابسامانی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاشیه‌نشینی شهری را نیز پدید می‌آورد؛ به این ترتیب، فقر روستایی به فقر شهری با تمامی محرومیت‌های آن تغییر مکان می‌دهد.
حاشیه‌نشینی پدیده‌ای است که با خود، واژه‌هایی مانند مسکن‌های کنترل نشده و غصبی، حاشیه‌ای، فقر، اعتیاد، محرومیت، جرم و بزهکاری را به‌همراه دارد؛ پدیده‌ای که با اسکان غیررسمی در حاشیه کلان‌شهرها آغاز می‌شود، اما حجم انبوهی از محرومیت‌ها و جرایم را به بار می‌آورد.
کارشناسان دلیل عمده گسترش حاشیه‌نشینی را، مهاجرت روستاییان به شهرها می‌دانند؛ در حقیقت، آهنگ شتابان مهاجرت‌های بی‌رویه از روستا به شهر علاوه بر دامن زدن به نابسامانی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، حاشیه‌نشینی شهری را نیز پدید می‌آورد. به این ترتیب، فقر روستایی به فقر شهری با تمامی محرومیت‌های آن تغییر مکان می‌دهد.
حاشیه‌نشینی جبر غم‌انگیز روستاییانی است که از فرط بیکاری و فقر اقتصادی و در آرزوی کسب درآمد بیشتر و زندگی بهتر به شهرها مهاجرت می‌کنند، اما نه تنها جذب فعالیت‌های اقتصادی مولد شهری نمی‌شوند، بلکه در جامعه و فرهنگ شهری نیز ادغام نشده و مجبور به جدایی‌گزینی مکانی و ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی می‌شوند.
حاشیه شهرها جرم‌خیزترین نقاط است
محمدعلی حمیدیان، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان در این خصوص به ایکنای سیستان‌وبلوچستان گفت: علت اصلی رشد حاشیه‌نشینی، مهاجرت‌های انبوه و بی‌رویه از روستاها به شهرهاست؛ این مهاجرت‌ها می‌تواند ناشی از عواملی چون تنش‌های آبی، پایین بودن ضریب امنیت، احساس پایین بودن رفاه اجتماعی، کمبود امکانات رفاهی ـ آموزشی و مواردی از این قبیل باشد.
وی افزود: تحقیقات نشان می‌دهد، حاشیه شهرها، به‌دلیل بافت ناهمگون اجتماعی و فرهنگی، از جرم‌خیزترین مناطق محسوب می‌شوند؛ در این محلات، به علت تراکم بالای جمعیت، فقر، تضعیف پیوندهای اجتماعی و عدم کنترل رسمی، نرخ جرایم و بزهکاری بالاست.
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان ادامه داد: مناطق حاشیه‌نشین در حقیقت مانند جزیره‌های آسیب‌زای شهری هستند که از منابع اصلی جرم و بزهکاری به‌شمار می‌روند.
وی اظهار کرد: قوه قضاییه در راستای عمل به منویات رهبری در خصوص آسیب‌های اجتماعی، نسبت به موضوع حاشیه‌نشینی و گسترش بافت‌های ناکارآمد شهری حساس شده و در هر سه سطح مختلف پیشگیری سعی در شناسایی آسیبها و برنامه‌ریزی در راستای رفع آن‌ها کرده است.
حمیدیان بیان کرد: توانمندسازی روستاییان یکی از اهداف و برنامه‌های معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم در راستای کاهش حاشیه‌نشینی و مهاجرت‌های بی‌رویه روستاییان به شهرهاست که می‌تواند موجب کاهش جرایم مرتبط با این حوزه در محلات حاشیه‌نشین شده و به تبع آن از حجم پرونده‌های ورودی به دادگستری کاسته شود.
وی با تأکید بر لزوم تعامل و همکاری تمامی نهادها و دستگاه‌های متولی برای پیشگیری از روند رو به رشد حاشیه‌نشینی در سیستان‌وبلوچستان، افزود: لازمه برون‌رفت از معضل حاشیه‌نشینی کار جهادی و روحیه انقلابی تمامی مسئولان دستگاه‌های ذی‌ربط است و امید است تا با تعامل و همکاری شاهد کاهش وقوع این پدیده در سطح شهرستان‌های استان باشیم.
معضل حاشیه‌نشینی زاهدان ساماندهی می‌شود
ابوذر مهدی نخعی، فرماندار زاهدان نیز در این خصوص بیان کرد: حاشیه‌نشینی یک درد قدیمی است که زیبنده مردم و نظام نیست؛ شهرستان زاهدان بعد از مشهد، دومین شهر از لحاظ جمعیت حاشیه‌نشین است. در حال حاضر، جمعیت قابل توجهی در 9 محله زاهدان با بافت ناکارآمد سکونت دارند که بحث ساماندهی آن‌ها در دستور کار قرار دارد و به‌زودی اجرا می‌شود.
وی اظهار کرد: 30 گروه از شخصیت‌های کشوری، اعم از دولتی و مجلسی در سطوح مختلف آمدند و به‌صورت میدانی از این محلات بازدید کردند تا به‌عنوان یک دغدغه اصلی مورد توجه قرار گیرد.
نخعی با بیان اینکه فاز اول ساماندهی معضل حاشیه‌نشینی که بحث جمع‌آوری اطلاعات، آماربرداری و مطالعات بوده، انجام شده و به‌زودی کار عملیاتی آن آغاز می‌شود، گفت: مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان به طرح ساماندهی حاشیه‌نشینی شهر زاهدان اختصاص یافته که ۲۰۰ میلیارد تومان آن به‌صورت وام بلاعوض و ۳۰۰ میلیارد تومان دیگر برای احیای زیرساخت‌های آموزشی، فرهنگی و خدماتی هزینه خواهد شد.
گزارش از هادی محمدی
انتهای پیام
