ناکارآمدی از مدیر مؤسسه تا نهاد نظارتی؛ آفتی بر جان مؤسسات قرآنی
مدیرعامل مؤسسه قرآنی نور مبین اردبیل گفت: قبل از چانه‌زنی بر سر اعتبارات نیاز به زیرساخت‌های مهارتی و آموزشی داریم. اگر میلیاردها هزینه کنیم و مدیرعامل مؤسسه متوجه اهمیت موضوع نشود سرمایه‌گذاری هدر می‌رود. عملکرد برخی نهادها و ادارات استان‌ها نیز از برخی مؤسسات مردمی بسیار عقب‌تر است.
وی با بیان اینکه یک دهه در فعالیت‌های قرآنی متوقف شده‌ایم، بیان کرد: در دولت گذشته اعتبارات، امکانات و توجه به امور قرآنی نزدیک به صفر بود. فعالیت بسیاری از مؤسسات متوقف شد و کرونا نیز این اتفاق را سرعت داد. دولت سیزدهم با چیزی روبه‌روست که چندین برابر تخریب شده و لازم است که همت و اراده‌ای چندین برابری داشته باشد و در غیر این صورت دولت سیزدهم هم در این خصوص ناکارآمد خواهد بود.
جعفری ادامه داد: دولت کنونی باید به زیرساخت‌ها توجه کند. سه زیرساخت مهم وجود دارد که از سوی مؤسسه ما درباره آن پژوهش مفصلی صورت گرفته است. 40 واحد قرآنی را بررسی کردیم و به این زیرساخت‌ها رسیدیم. نگاه سیاسی و جناحی ندارم، بلکه به نظرم کسی که برای قرآن کار کند، کارآمد است و در غیر این صورت ناکارآمد محسوب می‌شود.
مدیرعامل مؤسسه نور مبین اظهار کرد: از همه مهم‌تر و قبل از اعتبارات، نیاز به زیرساخت‌های مهارتی و آموزشی داریم. اگر میلیاردها تومان هزینه کنیم و عوامل اجرایی مؤسسه متوجه اهمیت موضوع نشوند، سرمایه‌گذاری به هدر می‌رود. طی چهار دهه گذشته بارها هزینه شده ولی باید درباره بازخوردش تأمل کرد. مدیرعامل و سایر کارکنان مؤسسات باید مهارت و فنون مرتبط با مدیریت، آموزش و فرهنگ‌سازی را یاد بگیرند. منظورم فهم علمی مهارت‌هاست. در مورد مدیریت مؤسسات در اغلب موارد نگاه علمی و زیرساختی وجود ندارد. معلوم نیست چطور مجوز داده شده است؟! در سال‌های اخیر گاهی از سوی نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط به کسانی مجوز مؤسسه داده شده که نباید داده می‌شد و توانایی‌ها و داشته‌هایشان در حد مؤسسه قرآنی نبوده است. شاید دلیلشان این باشد که در رأی‌گیری اتحادیه دست برتر داشته باشند.
وی به دومین زیرساخت اشاره کرد و گفت: اعتبارات و حمایت‌های آموزشی و تربیتی از جمله بیمه و تأمین بودجه پایدار است. اعتبارات باید در شأن معارف والای قرآن و عترت باشد. سومین زیرساخت اینکه قوانین و آیین‌نامه‌های بالادستی پایدار است. در این خصوص شورای عالی قرآن، معاونت قرآن، اتحادیه قرآنی و مدیران سازمان تبلیغات و سایر نهادهای فرهنگی باید به ثبات و تعادل برسند.
جعفری در ارزیابی خود از وضعیت فعلی مؤسسات قرآنی، بیان کرد: تجربه معلمی و یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که بعضی از مؤسسات در حد و اندازه یک واحد فرهنگ‌ساز نیستند. برخی نیز مدیران کاربلد ندارند. به همین دلیل نه تنها در امر فرهنگ‌سازی متوقف شده‌اند، بلکه زمینه‌ساز برخی آسیب‌ها بوده‌اند. در این میان برخی دیگر از مؤسسات نیز شاخص و برترند، اما وابستگی مستقیم و غیرمستقیمی به اشخاص و نهادهای نظام دارند. همچنین برخی دیگر کاملاً مردمی و مستقل هستند. وضعیت مؤسسات در اغلب استان‌ها نیز چنین است.
تضاد ساختاری میان مؤسسات تبلیغات و ارشاد
وی اظهار کرد: از لحاظ فکری و ساختاری دو دهه است که بین مؤسسات تبلیغات و ارشاد تضاد وجود دارد و این باعث کندی یا توقف فعالیت‌های مؤسسات شده است. اگر دو سه مؤسسه را کنار بگذاریم مابقی مؤسسات استان وضعیت خیلی شکننده‌ای دارند. از جمله مواردی که اغلب مؤسسات استان اردبیل از آن رنج می‌برند، نبود زیرساخت‌های لازم مثل مکان مناسب و نیز وابستگی دستوری به نهادهای استانی است. در چنین مؤسساتی رشد پایدار متوقف شده و بُردِ فرهنگ‌سازی آنها تأسف‌برانگیز است.
مدیرعامل مؤسسه نور مبین در پاسخ به این سؤال که آیا باید از دولت توقع حمایت داشت یا لازم است این کار صرفاً مردمی باشد؟ گفت: مردم باید تکیه‌گاه اصلی مؤسسات مردمی و عام‌المنفعه باشند ولی آیا زیرساخت آن وجود دارد؟ جامعه ما از دولت توقع دارد و با این نگرش، دولت ناکارآمد جامعه را ناامید می‌کند، ولی اگر نگرش‌ها مردم‌محور باشد، در صورت ناتوانی دولت‌ها، فقط کندی و نارضایتی موضعی خواهیم داشت، نه اینکه ناامید شویم. در مؤسسه نور مبین، که 12 سال از تأسیس آن می‌گذرد، نگاهمان محدود به دولت نیست. البته پیوسته مطالبه داشته‌ایم، اما اتکای اصلی ما مربیان و مردم بوده‌اند. از دولتمردان به اندازه‌ای که حقوق ملت در قبضه آن‌هاست توقع و مطالبه داریم و خواهیم داشت.
جعفری درباره ورود مؤسسات به فضای کسب و کار و نقش آنها در استقلال مؤسسات تصریح کرد: از ابتدا پیش‌بینی کردیم که ممکن است وضعیتی پیش بیاید که دست دولت خالی باشد یا نگاه مثبتی نداشته باشند. بنابر این به سراغ فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیازمان رفتیم و زمینی را برای ساخت مؤسسه فراهم کردیم. مؤسسه باید توانمندی درونی داشته و صددرصد امیدش به درون باشد. مؤسسه ما به فکر تأمین زیرساخت‌های درآمدی است، اما نه به حالت تجارت‌خانه‌ای، بلکه باید اعتبار و درآمد به حدی باشد که به دیگران وابسته نباشیم.
وی ادامه داد: درآمد و اقتصاد را در قالب چند طرح به ثمر رسانده‌ایم. یکی از منابع ما شهریه‌هاست. خانواده‌ها را قانع کرده‌ایم که بسته آموزشی ما ارزشمند و سیستم آموزشی‌مان، به گفته کارشناسان، الگوست. اگر نوآوری، خلاقیت و به‌روز بودن در سیستم آموزشی باشد، خانواده‌ها فرزندانشان را به مجموعه قرآنی می‌سپارند و هزینه می‌کنند. این هزینه زیاد نیست، اما طوری طراحی کردیم که در مدت یک دهه از همین طریق زمین و ساختمان مؤسسه تأمین شد. برنامه‌هایی در بخش رسانه و هنر داریم که امیدواریم منجر به درآمدزایی شود و اکنون نهادهای فرهنگی مشتری تولیدات و محصولات رسانه‌ای ما هستند.
مدیرعامل مؤسسه نور مبین با بیان اینکه دولت و مجلسی که معاونت قرآن و عترت را ایجاد کرد، امروز هم کارش ارزش و محبوبیت دارد، گفت: ممکن است از برخی رویکردهای دولت‌ها انتقاد داشته باشیم، اما هر اقدام و طرح زیربنایی و ماندگاری از هر جناح و دولتی باشد، ارزشمند، پسندیده و قابل ستایش است. در دولت قبلی اعتبارات قرآنی کاهش پیدا کرد و اقدام برجسته‌ای مشاهده نشد.
جعفری در مورد زمینه‌هایی که مؤسسات قرآنی نیاز به حمایت دارند، اظهار کرد: ابتدا باید حمایت را تعریف کنیم و مؤسسات از لحاظ ساختاری تعریف شوند. به راحتی می‌توان ظرفیت مؤسسات کشور و توانایی اجرایی و علمی مدیران و مربیان را احصا کرد. آیین‌نامه‌ها و اسناد بالادستی طوری به قوانین و مقررات اجرایی تبدیل و تقنین شوند که با تحول و تغییر مدیریت‌ها و سیاست‌ها، امکان تغییر و دستکاری غیرضروری به صفر برسد.
ناکارآمدی نهادهای قرآنی حاکمیتی
وی در پاسخ به این سؤال که نظرتان راجع‌به چگونگی فعالیت‌های دستگاه‌های حاکمیتی متولی امور قرآنی چیست؟ گفت: امکانات و بودجه‌های میلیاردی می‌گیرند، اما خروجی کارشان در حد قد و قواره نظام نیست. برخی مؤسسات جهادی در مناطق محروم با اعتبار و امکانات ابتدایی و اندک، خدمات ارزشمند و مؤثری را انجام می‌دهند، اما برخی نهادهای فرهنگی و قرآنی با وجود توانایی گسترده، به دلیل سوء مدیریت و روند اداری زاید، کارایی مطلوب و استانداردی ندارند. بنابر این، بازنگری در خصوص کارآمدی و تصدی‌گری در نهادهای قرآنی و فرهنگی حاکمیتی ضروری است.
جعفری اظهار کرد: عملکردشان استاندارد متعارف ندارد. متأسفانه با وجود ارزش‌های والای مذهبی، دستاوردهای عظیم نظام و انقلاب و هزینه سنگین، کار شاخصی را در حد شهدا و انقلاب انجام نمی‌دهند. آیا رضایت مردم در حوزه فرهنگ و تربیت تأمین شده است؟ آیا در مقابل هجمه فرهنگی و مجازی دشمن، امکان دفاع و مقاومت وجود دارد؟ آیا ابزارها و زیرساخت‌ها را آماده کرده‌اند؟ در رسانه‌های جهان، به ویژه رسانه‌های دشمن، برای مقابله با جامعه ایران و نظام دینی آن هزینه‌های هنگفتی می‌شود. آنها داخل خانه‌هایمان شده‌اند و تهدیدی برای تربیت فرزندانمان هستند. در نتیجه موجب تغییر عقیده و استحاله فرهنگی شده‌اند. حال نهادهای فرهنگی ما چه کار کرده‌اند؟ با قطعیت می‌گویم که بعضی از نهادها و ادارات استان‌ها مثل اداره اوقاف و سازمان تبلیغات از برخی مؤسسات مردمی بسیار عقب‌ترند. این نهادها در سنگر شهدا و خاکریز نظام و رهبری و مقدسات نشسته‌اند اما اغلب سستی کرده‌اند یا نابلد بوده‌اند.
جعفری با ذکر اینکه در مؤسسه ما و برخی مؤسسات جهادی، مدیرعامل و هیئت مدیره حق دریافت یک ریال حقوق و پاداش را ندارند، گفت: هر کاری که انجام شده با نیت الهی و رویکرد جهادی و نیز کاملاً علمی و با طراحی بوده است. به همین دلیل به نتایج و تجربیات ارزشمند و بابرکتی دست یافته‌ایم، در حالی که کسی که در اداره نشسته و حقوق می‌گیرد و کار خاصی هم نمی‌کند، جامعه و حاکمیت را ضعیف کرده است. اگر رویکرد جهادی و علمی وجود نداشته باشد بدهکارند. اشخاصی که در شورای عالی، سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی دولتی یا حاکمیتی به عنوان مدیر ارشد یا تصمیم‌گیرنده بودند یا هستند قطعاً به همه مردم و جامعه قرآنی ـ جهادی بدهکارند. البته برای جبران دیر نشده است. فراموش نکنیم که همه زیر ذره‌بین مردم و نظام هستیم و در قیامت برای تصمیم‌های بجا و نابجا مورد پرسش قرار می‌گیریم. آقایانی هم که در مجلس هستند بدانند که الان موقعیت خوبی برای کار کردن است. لطفاً دغدغه‌ها فردی، لجبازی‌ها، کینه‌ها و ... را کنار بگذارند.
انتهای پیام
