شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند «سرمایه‌گذاران فرشته» هستند + صوت

علی رحمانی، استاد تمام دانشگاه الزهرا و نخستین مدیرعامل بورس تهران در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به نقش بازارهای مالی به‌ویژه بازار سرمایه در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان گفت: اولاً خود بازارهای مالی یکی از متقاضیان فناوری‌های نوین هستند که دانش‌بنیان‌ها می‌توانند ارائه کنند، یعنی ما یک چیزی تحت عنوان فین‌تک داریم که تکنولوژی‌های به اصطلاح مالی محسوب می‌شوند و در حوزه بازار سرمایه اقدامات خوبی برای جذب اینها انجام شده است.

وی افزود: در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان خیلی خوبی در حوزه الگوریتم و تعلیم وجود دارد، اما در حوزه صنعت بانکداری و بیمه هنوز جای کار داریم.

بیشتر بخوانید: 

• تصورات قرن نوزدهمی برخی مسئولان برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها

کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان برای تحول سازمانی باید به سمت بازارهای مالی گرایش داشته باشند، گفت: از سوی دیگر باید مدنظر داشت که تحول در صنعت بورس در گروی سرمایه‌گذاری در فناوری است.

عرضه در بورس؛ راه منطقی حمایت از دانش‌بنیان‌ها؟

رحمانی درباره تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: بحث تأمین مالی شرکت‌های دانش‌‎بنیان موضوع مهم و ضروری است، اما ساده‌ترین راهی که به ذهن دولتی‌ها می‌رسد، عرضه سهام در بورس است، درحالی‌که اصلاً یک شرکت‌ دانش‌بنیان در ابتدای کار شرایط لازم برای ورود به بورس را تا یک مرحله مشخص ندارد. ابزارهای دیگری مانند  صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی وجود دارند که دقیقاً مانند سرمایه‌گذاران فرشته (سرمایه‌گذار فرشته سرمایه‌گذاری است که سرمایه یک یا چند شرکت نوپا را فراهم می‌کند. بر خلاف یک شریک، سرمایه‌گذار فرشته به ندرت در مدیریت شرکت دخالت می‌کند. پس از اینکه سرمایه‌گذاری مرحله کشت ایده به نتیجه رسید و یک کسب‌وکار شکل گرفت، نوبت به مرحله دوم سرمایه‌گذاری می‌رسد. در این مرحله سرمایه‌گذاران فرشته وارد کسب‌وکار می‌شوند)، این شرکت‌ها را به مرحله‌ای می‌رسانند تا بعدها بتوانند سهامشان را در بورس عرضه کنند.

وی ادامه داد: شرکتی که آمادگی دارد و به اصطلاح ابهاماتش به حداقل رسیده باید به بورس عرضه شود. به شرکت‌های بزرگ آمریکایی نگاهی بیندازید که نماد قدرت اقتصادی آمریکا محسوب می‌شوند، مثلاً آمازون بعد از سال‌ها به بورس آمریکا شد، لذا نباید در عرضه شرکت‌های دانش‌بنیان به بورس عجله داشت و باید فرصت داد تا یک شرکت دانش‌بنیان شرایط لازم برای عرضه را داشته باشد.

دانش‌بنیان‌ها نیازمند سرمایه‌گذاران فرشته

استاد تمام دانشگاه الزهرا با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان بیش از اینکه نیازمند عرضه به بورس باشند، نیازمند سرمایه‌گذاران فرشته و حرفه‌ای هستند، تبیین کرد: اینها فوق‌العاده باحوصله و دارای برنامه هستند و می‌توانند به دانش‌بنیان‌ها کمک اساسی ارائه دهند.

رحمانی افزود: افرادی در بازارهای مالی فعالیت دارند که متقاضی سرمایه‌گذاری برروی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها هستند که در صنایع دارویی، غذایی و فناوری حضورشان به چشم می‌خورد و حتی در خود ایران هم بعضی از نهادها به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند و مستقیم برروی شرکت‌های مستعد در زنجیره اقتصاد و تولید سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

وی با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌‎گذاری خصوصی بسیاری از استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها را کمک کرده‌اند و تجربه‌های موفق بسیاری هم در دسترس است، گفت: این صندوق‌ها ده‌ها صنعت را در کشور پشتیبانی و تأمین مالی کرده‌اند و حتی در حوزه مدیریت و بازاریابی و منابع انسانی به صنایع و استارت‌آپ‌ها کمک می‌کنند. درواقع موفقیت یک شرکت تنها منوط به ارائه یک محصول نیست بلکه به عواملی مانند نگهداری منابع انسانی، فروش، بازاریابی و استراتژی صحیح و تأمین مالی بستگی دارد و این صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند در تمامی این موارد یار و کمک شرکت‌های دانش‌بنیان به‌ویژه دانش‌بنیان‌های تازه‌تأسیس باشند.

تزریق پول مهم است اما با شروطی

پژوهشگر حوزه بازارهای مالی معتقد است، تزریق پول نقش مهمی در پا گرفتن شرکت‌های دانش‌بنیان دارد اما تزریق پول بی‌حساب و کتاب و بدون برنامه‌ریزی نتیجه و خروجی مثبتی به دنبال ندارد.

وی با بیان اینکه باید از تجربیات موفق جهانی در حوزه دانش‌بنیان‌ها استفاده شود، عنوان کرد: در دنیا نقش بازارهای سرمایه برای تشکیل سرمایه است، درواقع بازارهای سرمایه به تشکیل سرمایه کمک می‌کنند. وقتی می‌گوییم در ایران سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته به خاطر کم‌رنگ بودن نقش بازارهای سرمایه در تشکیل سرمایه است.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: با نگاهی به آمارها به این نکته دست پیدا کردم که در جهان تأمین سرمایه از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و شرکت‌های اقدام و تأسیس بیش از عرضه اولیه بوده است. شرکت‌های اقدام و تأسیس شرکت‌هایی هستند که با شناسایی شرکت‌های دارای مشکل را خریداری می‌کنند و با انجام تجدید ساختار و مدیریت قوی به پا گرفتن این شرکت‌های کمک می‌کنند.

رحمانی تأکید کرد: باید موضوع را فنی و دقیق دید و پول تنها مسئله نیست و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند در نظر گرفتن چندین بُعد است.

وی گفت: بعد از اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان به حدی از پیشرفت و سودآوری رسیدند، ورودشان به بورس با استقبال همراه خواهد بود، البته به شرط اینکه براساس قانون حمایت شرکت‌های دانش‌بنیان به درستی ارزش‌گذاری شوند و ساختارمندی آنها هم مدنظر قرار گیرد.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، شرکت‌های دانش‌بنیان متقاضی ورود به بازار بورس نیاز دارند تا سهامشان از سوی سرمایه‌گذاری بزرگ خریداری شود نه اینکه دو میلیون سهام‌دار خُرد سهامشان را خریداری کند.

گفت‌وگو از سعید امینی