نغمات آئینی در حال نابودی است + ‌فیلم

به گزارش خبرنگار ایکنا، آیین رونمایی از آلبوم «نواحی اشک 2» امروز سه‌شنبه 22 شهریور در فرهنگسرا ارسباران برگزار شد.

امیرحسین سمیعی؛ معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ضمن گرامیداشت اربعین حسینی در این مراسم بیان کرد: به لطف حضرت اباعبدالله(ع) امسال سفره نواحی اشک رنگ و بوی ویژه‌تری گرفت و گسترده‌تر شد. هنرمندان برجسته‌ای به این آلبوم اضافه شدند و جلوه‌ای حرفه‌ای‌تر و پرمعناتر به خود گرفت.

وی در رابطه با آلبوم‌های نواحی اشک گفت: این آلبوم‌ها آثار پژوهشی هستند اما در آلبوم نواحی اشک ۲ مقداری پا را فراتر گذاشتیم و با زبان هنر حرف زدیم. حضور هنرمندان شاخص در این آلبوم به نوعی ورود ما به اتمسفر هنر است. باید با مسئولیت‌پذیری و نگاه درست به هنر آیینی شرایطی را فراهم سازیم که تمام آیین‌ها و مناسک ما خالی از هنر نباشند.

سمیعی افزود: ما برنامه‌ای برای تولید اثر به مناسبت اربعین نداشتیم اما حضور هنرمندان شاخص و توجه به آثار منتشر شده ما را واداشت تا آثاری نیز پیرامون اربعین تولید کنیم. آلبومی که رونمایی می‌شود فقط بخشی از پروژه‌ نواحی اشک است. با توجه به کارهایی که در رابطه با اربعین صورت گرفته است جا دارد تا مجموعه‌ منسجمی از نواحی اشک یک و دو و اربعین تدارک ببینیم.

معاون فرهنگی هنری شهرداری تهران با بیان اینکه فاصله گرفتن نگاه هنرمندانه از هنر عاشورایی و آئینی معضلی چند ساله است، ادامه داد: باید به خاطر بیاوریم که بزرگترین نوحه‌خوان‌ها و مرثیه‌سرایان ما خواننده‌های بزرگ زمان خود نیز بوده‌اند. متاسفانه چند سالی است که ضدفرهنگ‌هایی این نظام یکپارچه‌ای که آئین‌های عزاداری ما با هنر آوازخوانی داشته را تهدید می‌کنند و همان اتفاقی که در موسیقی در حال رخ دادن است موسیقی آئینی ما را نیز در بر گرفته است.

وی در پایان اظهار کرد: امیدوارم با ادامه این مسیر دوباره زمانی شاهد این باشیم که همه مناسکمان با هنر همراه باشند. این نوع نگاه در پروژه‌های کاتبان سوگ و نواحی اشک در قالب یک پروسه همزمان وجود داشت و نشان داد که آئین‌ها و مناسک ما به شدت با هنر ما همسو هستند.

بزرگترین دایره‌المعارف موسیقی دنیا را داریم

متین رضوانی‌پور؛ پژوهشگر پروژه موسیقی نواحی اشک در این مراسم گفت: پژوهش‌های این کار را از سال ۱۳۸۳ آغاز کردم و تاکنون پنج هزار نوحه جمع شده است. تلاش کردم در تمام مراکز و برخی از روستای استان‌ها حضور پژوهشی داشته باشم. در این چارچوب چندین هزار نوحه ضبط کردم که نغمات متفاوتی هم دارند.

وی ادامه داد: من با نیت نوحه این پژوهش را شروع کردم اما در ادامه کار به گوشه‌ها و نغمات متفاوتی برخوردم که دربرگیرنده اذان‌ها، تلاوت‌ها و مناجات‌ متفاوتی بود. خیلی متأسفم از اینکه بسیاری از هنرمندانی که چنین نغماتی را می‌خواندند از دنیا رفته‌اند.

رضوانی‌پور افزود: متأسفانه مسئولی را ندیدم که درکی از آنچه من برای انجام آن اصرار می‌کنم داشته باشد. این نغمات در حال نابودی است. من فقط موفق به ضبط ۱۰ درصد آنها شدم و 90 درصد آنها یا باقی مانده و یا به دل خاک رفته است. این نوحه‌ها دنیای بی‌نظیری دارند که با یکدیگر بسیار متفاوت و دربرگیرنده گستردگی فرهنگی هستند.

این پژوهشگر با بیان اینکه ما در ایران بزرگترین دایره‌المعارف موسیقی دنیا را داریم گفت:  امیدوارم حرفم را یکی از مسئولین بخواند تا شاید حمایتی از این پژوهش‌ها شود. اینها نمونه‌های بی‌نظیر از معیارهای موسیقی ایرانی و موسیقی نواحی ایرانند. امیدوارم که روزی شاهد این باشیم که این فرهنگ عظیم چند هزارساله در شکل درستی تدوین و گردآوری شده و بتواند تمام دنیا را مقهور خود کند و شکوفا شود.

قطعاتی از دل تاریخ

آرمان مهربان؛ تنظیم‌کننده آلبوم موسیقی نواحی اشک نیز در این برنامه گفت: همه این آثار آهنگساز مشخصی ندارند و قطعاتی هستند که از دل تاریخ به‌صورت سینه به سینه منتقل شده‌اند. اتفاقاً دلیل ارزشمندی این قطعات هم همین است که در دل تاریخ ریشه دارند.

وی افزود: مهم‌ترین چالش برای تنظیم این آثار همین موضوع بود. من تلاش کردم تا محتاطانه عمل کنم و خیلی، کارهای تکنیکی انجام ندهم تا مبادا به اصل اثر آسیبی نرسد. تلاش کردم تا در خدمت ملودی‌ها باشم و شنونده بدون مزاحمت فضای حسی، شعر و ملودی را به خوبی درک کند. 

مهربان در رابطه با عاملی که باعث می‌شود تا یک اثر با کیفیت تولید شود گفت: اولین گام این عرصه سفارش‌دهنده چنین آثاری است که اگر به حوزه موسیقی اشراف داشته باشند باعث می‌شود تا پروژه موسیقی به سرانجام درستی برسد. امیدوارم این پروژه قدم مؤثری برای زنده نگه داشتن ملودی‌های آیینی باشد.

وی در پایان گفت: آنچه که دل مرا به درد می‌آورد این است که نوحه‌ها به سمت موسیقی پاپ رفته و حتی به سمت موسیقی‌هایی مانند بیت باکس سوق پیدا کرده و این اتفاق دل هر هنرمندی را به درد می‌آورد. ما باید به اصل خود بازگردیم و ریشه‌ها را شناسایی کنیم و در زنده نگه داشتن آنها کوشا باشیم.

همچنین سید محسن حسینی، مهدی محمدی، نوحا رحیمی، محمد سعدی از هنرمندانی بودند که از تجربه همکاری خود در این پروژه صحبت کردند و آثاری را اجرا کردند.

در انتهای این مراسم از آلبوم موسیقی نواحی اشک رونمایی شد.