Laiklik; Fransa'da İslami finansmanın büyümesinin önündeki büyük engel
İslami finans alanı, finansman ve bankacılık konularındaki işlevi ve bakış açısı nedeniyle son yıllarda memnuniyetle karşılanan ekonomik sektörlerden biridir. Aslında bu tür bir yatırım sisteminin müşterileri, beklentilerin aksine Müslümanlarla sınırlı olmayıp, İslami finansmanın ahlaki görünümü de gayrimüslimler için caziptir ve ekonomik işlerini yapmak için bu sektörü tercih etmektedirler.
Gayrimüslim ülkelerdeki Müslümanların ekonomik işlerini yaparken karşılaştıkları sorunlardan biri de bu ülkelerdeki İslami olmayan finansman ve bankacılık sistemidir. Aslında geleneksel finansman sisteminin faaliyetlerinin İslami açıdan tefeci olması, bazı Müslümanların bu ülkelerdeki yatırım ve bankacılık sisteminin sağladığı ekonomik hizmetlerden en az şekilde yararlanmalarına neden olmuştur. Bu o kadar ileri gitti ki, bazı Müslümanlar normal bankacılık hizmetlerini bile kullanmıyorlar.
Son on yılda, İslami finansman alanındaki kaynaklar uluslararası düzeyde istikrarlı ve hızlı bir şekilde büyümüştür. Bu durum, çok uluslu kamu ve özel bankaların dikkatini bu tür bir finansman sistemine çekmiş ve Avrupa piyasalarında İslami finansman için bir yer oluşturmuştur. Aslında İslami finans alanı, geleneksel ve İslami olmayan finansal piyasalarda faaliyet göstermenin önündeki düzenleyici engellere rağmen, Avrupa'nın en büyük finansal piyasalarında iyi bir konum kazanmıştır.
İslami finansman alanındaki kaynakların toplam hacmi hala sınırlı ve İslami küresel finansal varlıklarda bir bölge olarak Avrupa'nın payı marjinalleşmiş olsa da, Avrupa'da İslami bankacılık ve şeriat uyumlu yatırım fonları ile ilgili sektörler önemli ilerleme kaydetmiştir.
İslami bankacılık varlıkları 2014 yılına kadar dünyadaki toplam İslami varlıkların %0,5'ini oluşturuyordu. Batı ülkelerinde İslami finans kaynaklarının gelişimi, varlıklı Müslüman ve yerleşik olmayan müşterilerin mevduat tesisleri ve şeriat fon yönetimi hizmetlerine yönelik yüksek talebinin nispeten göstergesidir. 2007-2008 küresel mali krizi ve 2019 yılındaki korona salgını, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Avrupa'da da yaygın bir durgunluğa neden oldu. Bu, ekonomik alanda mevcut sisteme alternatif finansal yöntemlere olan ilginin artmasına neden oldu.
Fransa 66 milyonu aşan nüfusuyla Batı Avrupa'nın Almanya'dan sonra en kalabalık ikinci ülkesidir ve ekonomik, siyasi ve savunma ağırlığı açısından Avrupa Birliği'nin en önemli üyelerinden biridir.
Fransa'da İslami finansın büyümesi için fırsat
Fransa'da İslami finans alanının gelişmesi ve büyümesi için büyük potansiyel yaratmada birçok faktör rol oynamaktadır. Kuzey Afrika'daki sömürge geçmişi nedeniyle, Afrikalı Müslüman komşularının çoğuyla elverişli ticari ilişkilere sahiptir.
Fransız nüfusunun önemli bir bölümünün (5 milyondan fazla kişi) Kuzey Afrika'dan olması, Fransa'da İslami finansman hizmetlerine olan talebi artırdı.
Fransız Müslümanların yarısından fazlası potansiyel olarak evlerini, arabalarını ve işlerini finanse etmek için İslam hukukuna uygun banka kredileri almakla ilgileniyor. Öte yandan, Fransız Müslümanlarının satın alma güçleri, çoğunlukla bu ülkenin orta sınıfında yer almaları nedeniyle, bu ülkenin bankacılık sisteminin sermaye çekmesi için ekonomik olarak büyük bir kapasitedir.
Bu pazarda şeriata uygun verimli ürünler sunabilen bir firma iç pazarda gelişme ve büyüme şansına sahip olacaktır. Helal pazarı ve İslam hukukuna uygun ürünler ve bunların Fransız pazarındaki başarısı, Tekafül (İslami sigorta sistemi) gibi İslami finansmanla ilgili ürünlerin geliştirilmesi için önemli bir fırsattır.
Fransa'daki Müslümanlar finans kurumları için çekici bir hedeftir ve Fransız toplumundaki Müslümanlar gibi uzun vadeli müşterilerin memnuniyeti göz ardı edilemez. Öte yandan, Fransa'ya Müslüman göçünün tarihi, çoğunun kendi ülkelerine dönmek istemediklerini, ancak Fransa'da kalmayı düşündüklerini ve bu nedenle bu insanlar arasında gayrimenkul, serbest meslek ve eğitim yatırımlarına olan talebin arttığını göstermektedir.
Fransa'da İslami finansmanın büyümesinin zorlukları
Ancak, Fransa'da İslami finansmanın büyümesinin önünde zorluklar var. Fransa'da İslami finans sisteminin varlığının önünde herhangi bir engel bulunmamakla birlikte çerçevesi belirsizdir. Aslında müşterilerin, genellikle ilk bakışta karmaşık bir işleve sahip olan İslami finans sistemi ile ilgili ürünleri açıklamaları gerekiyor.
İkinci konu, Fransa'daki İslami finansman sistemine yeterli desteğin olmamasıdır. Dönemin Ekonomi ve Maliye Bakanı Christine Lagarde'ın Fransa'da İslami finans sisteminin varlığını desteklediği 2008 yılından bu yana, bu finansal sisteme devlet desteği çok yetersiz kalmıştır. Siyasi destek, herhangi bir endüstrinin gelişimi için belirleyici bir faktördür. İslami finans kaynaklarının önemli ölçüde büyüdüğü çoğu Batı ülkesinde, hükümetler yeni yasalar çıkararak destek gösterdiler.
Fransa'da İslami finans sisteminin yavaş gelişme hızındaki bir diğer faktör, Fransa'daki Müslüman menşeli ülkeler olan Cezayir, Fas ve Tunus'taki İslami finans piyasasının nispeten az gelişmiş olması ve birçok yapısal sorunla karşı karşıya kalmasıdır. Öte yandan, "laiklik" ilkesine veya Fransız hukukunun din dışı doğasına dayanan düzenlemeler, kanunu değiştirmemelidir. Diğer bir deyişle, düzenleyiciler İslami finansal ürünler için belirli kurallar koyamazlar. Bu, Fransa'da şeriata uygun ürünlerin geliştirilmesini zorlaştırabilir.
Fransız üniversitelerinde İslami finans öğretimi alanında, çabalara rağmen, Fransa'da finansman alanında uzman personel sıkıntısı yaşanmaktadır. Şu anda sadece iki Fransız üniversitesi İslami finans alanında yüksek lisans derecesine sahiptir. Fransa'da İslami finansmanın yetersiz gelişmesinin başka nedenleri de bulunmaktadır. Faal yabancı bankaların bu alanda yabancı yatırım yapmaması ve bazı Fransızların Müslümanlara yönelik olumsuz bakış açısı, İslami finans kurumlarının sunduğu hizmetleri bir nevi çözülme olarak tanımlamalarına neden olmuştur.
Ancak, Fransa'da İslami finansmanın geleceği çok açık. Bir yanda artan Müslüman nüfus, diğer yanda sosyal normlara uyumu sağlayan finansal hizmetlerin sunulması, Fars Körfezi'ndeki bankalar ve finans kuruluşları başta olmak üzere yabancı yatırımcılar için Fransız pazarının çekiciliğini artırmıştır. Öte yandan, İslami finans sisteminin ekonomik krizler sırasında gösterdiği performans, Fransa gibi dinamik ülkelerin ekonomilerinin bu büyük küresel pazarın kapasitelerini iyi değerlendirebileceğini göstermiştir.
En çok konuşulan başlıklar 