İran eserleri; Malezya İslam Sanatları Müzesi'nin gözbebeği
IQNA’nın raporuna göre, sanat, farklı coğrafyalarda büyük İslam kültür ve medeniyetinin dili olmuştur. Müslüman sanatçılar, bulundukları coğrafyanın örf ve adetlerine ve İslam dinine hakim olan değerli kavramlara göre çeşitli sanat dallarında değerli eserler meydana getirmişlerdir. İslam dininin öğretileri, sanat eserlerinin kavram ve temaları üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. İslam sanatı mirasının korunması tüm tarihi dönemlerde yapılmıştır. Müzeler, başta İslam sanatı olmak üzere kültür ve sanatın korunması ve yaygınlaştırılmasındaki merkezler arasında yer almıştır. Malezya İslam Eserleri Müzesi, İslam topraklarının her yerinden gelen değerli eserlerin korunması için en büyük ve en önemli merkezlerden biridir.
İslam sanatına ilgi artıyor
Malezya anayasal olarak laik olmasına rağmen, İslam Malezya Federasyonu'nun dini olarak kabul edilmektedir ve Malay yaşamı ve kültürüne derinden kök salmıştır. İslam sanatına olan ilgi son yıllarda çok arttı. Bu artan ilgiye cevaben Malezya, en büyük İslam sanatı müzesini kurdu. Güneydoğu Asya'nın en büyük İslam sanatı müzesi olan Malezya İslam Sanatları Müzesi (The Islamic Arts Museum Malaysia), 1998 yılında Buhari ailesi tarafından açılmıştır.
Müze, Kuala Lumpur'un turistik bölgesindeki Lembah Perdana Caddesi'ndeki Lake Gardens'ın yemyeşil bahçelerinde yer alan 30.000 metrekarelik bir binada yer almaktadır. Bu müzenin kurulma amacı, İslam dünyasının köşelerinde İslam sanatının aynası olan bir koleksiyon oluşturmaktır.
Aktif kültür ve eğitim merkezi
Müzede İslami eserlerin geçici sergileri için iki galeri, eşsiz bir İslami kitap kütüphanesi, bir çocuk kütüphanesi, bir yenileme ve araştırma merkezi, İslami-Arap tarzı bir restoran ve eserlerin kalıcı olarak sergilendiği iki kat bulunmaktadır.
Müze aynı zamanda düzenli olarak mevsimlik sergilere, kültürel etkinliklere ev sahipliği yapan aktif bir kültür ve eğitim merkezidir. Komplekste bir koruma ve araştırma merkezi ile İslam sanatı kitaplarından oluşan bir kütüphane bulunmaktadır.
Malezya İslam Sanatları Müzesi, 10 binden fazla sanat eserinin yanı sıra olağanüstü bir İslam sanatı kitapları kütüphanesine ev sahipliği yapmaktadır. Müze, dünyanın en küçük mücevherlerinden Mescid-i Haram'ın en büyük modellerinden birine kadar sanat eserlerini sergiliyor.
Müze binasının mimari tarzı modern ve İslami olma hissi yapının kendisine değil ayrıntılara dayanıyor. İranlı sanatçılar, İran verandası tarzında inşa edilen müzenin girişini, tebrik için Kur’an ayeti ile kiremitli bir çerçeveye dönüştürdü. Sanatçılar, müzenin çatısında güzel bir turkuaz kubbe tasarlayarak, Orta Asya kubbe yapma geleneğini binanın görkemli simgesi haline getirerek Kuala Lumpur'un güzel bir manzarasını yarattılar. Özbek sanatçılar tarafından yapılan alçı süslemeler de yapının güzelliğine güzellik katmaktadır.
İslam sanatının görkemi 12 galeride sergileniyor
Bu arkeolojik-tarihi eserler arasında takı, alet, araç-gereç, kumaş ve giysi gibi geniş bir yelpazede eserler, İslam dönemine ait madeni paralar, dünyaca ünlü camilerin mimarisi ve kopyaları ve Kur’an yazmaları yer almaktadır. Bu müzede her türlü İslami kültür-sanat eserinin sergilendiği 12 galeri bulunmaktadır. Bu müzede İran-İslam sanatını ve mimarisini, Çin ve Hint sanatını tanıtan bölümler bulunmakta olup aralarında İran sanatının bu müzeye özel bir etkisi vardır.
Eserler iki katta on iki galeride sergileniyor.
Birinci Galeri: Mimarlık
Mimarlık, İslam sanatının dinamizmini koruyan ilk tezahürlerinden biridir. Bu arada camiler bu sanatın en yüksek tezahürüdür. Müzenin mimari galerisi, Tac Mahal, Timur'un mezarı, Mescid-i Haram, Kudüs ve İsfahan'daki İmam Camii gibi dünyaca ünlü camiler gibi İslami dönem binalarının zarif kopyalarını içermektedir. Bu koleksiyonda Kur’an okunması, bu galeriye ekstra manevi bir atmosfer kazandırdı.
İkinci Galeri: El Yazmaları ve Kur’an
İslam'da yazının özel bir yeri vardır. Hat sanatı, birçok İslami sanat eserinde ana ve önemli unsurlardan biridir. Hat sanatı vahiy sözünün yansıtmada oldukça aktif olduğu için Müslümanların sanat zevkini geliştirmede hat sanatı kadar hiçbir sanatın etkili olmadığı söylenebilir. Müzenin ikinci galerisinde Kuzey Afrika'dan Orta Doğu'ya kadar uzanan el yazmaları ve Kur’anlar yer alıyor. Daha eski örnekler güzel Kufi yazı ile süslenmiştir ve daha yeni örneklerde renk ve yaldız hakimdir. Bu galeride hadisler, dualar, nikah işlemleri, kitap kapakları, felsefi ve bilimsel metinler gibi diğer eserler görülebilir. Bu arada, Firdevsi'nin Şahname'si gibi özellikle İran'dan gelen tezhib ve hat sanatı ile birlikte birçok resim bu koleksiyona özel bir etki kazandırdı.
Üçüncü Galeri: Hindistan İslam Dönemi Eserleri
Hintliler, Malezya toplumunun üç büyük milletinden biridir ve üçüncü galeri Hint İslam sanatına tahsis edilmiştir. Hindistan'daki İslam tarihi, Moğol döneminden üç yüzyıl öncesine kadar uzanmaktadır. Ülkeyi yöneten Müslüman hanedanların çeşitliliği, yarımadadaki İran sanatını büyük ölçüde etkilemiştir. Bu galerideki eserlerin çoğu, Hint sanatının geliştiği dönem olarak kabul edilen Moğol dönemi ile ilgilidir. Lüks ve emaye cam , metal kaplar, seramik eserler, tablolar, takılar, silahlar ve zırhlar gibi değerli ve çeşitli eserler bu koleksiyonda yer almaktadır.
Dördüncü Galeri: Çin İslam Sanatı
Bu koleksiyonda sergilenen eserlerin çoğu, Çin'de İslam'ın en parlak dönemi olan Ming Hanedanlığı'na (Miladi 13-16. yüzyıllar) aittir. Eserlerin çoğu, Kur’an ve parşömenler de dahil olmak üzere hat eserleri ile ilgilidir. Bu bölümdeki diğer sanat eserleri ise hat sanatı ile yazılmış çanak çömleklerdir. Hat sanatı, bronz metal işlerinde de bulunur. Bu koleksiyondaki diğer eserler arasında tütsülükler, kalemler ve porselen kaplar yer alıyor.
Beşinci Galeri: Malay Dünyası
Bu galerideki eserler Malay sanatı ile ilgilidir. "Malay dünyası", Vietnam ve Kamboçya'dan güney Tayland, Malezya, Endonezya, Brunei ve güney Filipinler'e kadar Güneydoğu Asya'nın çoğuna atıfta bulunmak için kullanılan bir terimdir. Bu koleksiyonda ilgi çeken eserler arasında bitki, meyve, bulut gibi doğal motiflerin soyut bir şekilde resmedildiği tekstillerden bahsedebiliriz. Diğer eserler arasında ipeklerin yanı sıra altın ipliklerle boyanmış tekstiller yer almaktadır. Ayrıca oymalı ahşap işleri, metal işleri ve kongre kenarlarına sahip Malay hançerleri ve birkaç zarif Kur’an görülebilir.
Altıncı Galeri: Takı
Mücevher kullanımına gösterilen ilgi ve ilgi, etnik köken ve milliyetten bağımsız olarak insanlar arasında çok eski zamanlardan beri var olmuştur ve bu Müslümanlar arasında da geçerlidir. İslam dönemi takılarına ayrılmış olan müzenin altıncı galerisi ise daha çok Orta Asya takılarına odaklanıyor. Bunların arasında Türkmenistan'dan çoğunlukla gümüşten yapılmış mücevherler , kırmızı akik taşları ve kırmızı mücevherlerle süslenmişlerdir. Mercan, turkuaz ve incilerle süslenmiş Özbekistan'dan çok narin takılar, gelin taçları ve elmas, zümrüt ve yakut gibi değerli taşlardan yapılmış değerli Hint eserleri göze çarpmaktadır.
Yedinci Galeri: Tekstil
Giyim ve tekstil işlerinin doğası gereği kırılganlığı ve sık kullanımları nedeniyle, kalan numuneler genellikle parçalıdır. Müzenin tekstil galerisinde yer alan eserlerin bir kısmı, komple giysiler, kilimler ve kumaşlar şeklinde daha sonraki dönemlere tarihleniyor. Mevcut tekstil ürünleri pamuk, keten ve ipektir. Eserlerin çoğu, endüstrinin önemli ölçüde büyüdüğü Moğol dönemi ile ilgilidir. Düz renklerle boyanmış ipek ve pamuklu tekstil ürünleri bu koleksiyonda görülebilir. Farklı ülkelerden yöresel Müslüman kıyafetleri ve Keşmir şalları, bitki desenli kumaşlar, işlemeli kadife dokuma örnekleri de bu koleksiyonda görülebilir. Bu arada İran dokumaları, Safevi dönemine ait desenleri ve dokumaları ile kendini göstermektedir.
Sekizinci Galeri: Silahlar ve zırh
Müzenin sekizinci galerisinde kılıç, hançer, sopa ve mızrak gibi ateşli silahlar bulunuyor. Bu eserler genellikle sertleştirilmiş çelikten yapılır ve işlemeli değerli taşlarla süslenir. Bu eserlerin bir kısmı hat sanatı ile süslenmiştir. Diğer eserler ateşli silahlar ve mühimmat içerir. Zırh ve kalkanlar bu galerideki diğer eserlerdir.
Dokuzuncu Galeri: Madeni Paralar
İslam dünyasındaki sikkelerde genellikle hat sanatıyla yazılmış dini yazılar ve devrin hükümdarının adı bulunur. Ayrıca bu koleksiyonda metalin yanı sıra yeşim ve akik gibi değerli taşlardan yapılmış mühürler de bulunuyor. Hem kişisel hem de resmi pullar, genellikle ters olarak damgalanmış dini yazılarla kabartılır.
Onuncu Galeri: Metal Objeler
İslam döneminde metal ve çeşitli alaşımları, alet ve silah yapımında kullanılmıştır. 10. Galeri, Mısır, Hindistan, İran ve diğer İslam ülkelerinden metal nesneler müzesi'ne ev sahipliği yapıyor. Gravür, kabartma, bezeme gibi çeşitli dekoratif tekniklerin kullanıldığı kaseler, kavanozlar, vazolar, şamdanlar, kandiller ve içecekler için dekoratif teknikler kullanılmadan farklı boyutlarda pirinç ve bronz tepsi ve çömlekler mevcuttur. Bu arada genellikle Safevi ve Kacar dönemleriyle ilişkilendirilen İran ile ilgili metal eserler de müzenin bu bölümüne özel bir etki kazandırmıştır. Bu eserler arasında Horasan'ın yedinci yüzyılına ait bir yüksek ayaklı kandili, Kacar dönemine ait bir semaver ve sekizinci ve dokuzuncu yüzyıllara ait şamdanlardan bahsedebiliriz.
Onbirinci Galeri: Çanak çömlek ve seramik
İslam'ın ilk yüzyıllarında çömlekçilik, sadelik ve pratikliği vurgulayan Sasani çanak çömlek geleneğinin bir devamıydı. Üçüncü yüzyılda sanayi bir dönüşüm geçirmiş, sırlama ve desen açısından ilerlemiştir. Müzenin çanak çömlek galerisindeki eserler arasında Osmanlı dönemi, Türkiye ve İran'a ait çanak çömlek ve çiniler yer alıyor. Koleksiyondaki enfes eserlerin çoğu İran çömlekleriyle ilgilidir. Kacar dönemine ait her türlü çini, Kaşan altın kapları, hat sanatı ile yazılmış kaseleri bu koleksiyonda sergilenmektedir.
Onikinci Galeri: Ahşap
İslamiyet'in gelişinden sonra ahşabın mimari de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda kullanımı gelişmiş ve sanatçılar oyma, kakma, kafes gibi çeşitli teknikleri kullanarak değerli eserler bırakmışlardır. İslami Dönem Ahşap Eserler Müzesi'nin on ikinci galerisinde İran, Osmanlı Türkiye ve Hindistan gibi farklı bölgelerden eserler görebilirsiniz. Ayrıca fildişi ve istiridyeden yapılmış oymalar ve süs eşyaları da vardır. Bu arada diğer galeriler gibi İran'dan gelen eserler de bu bölüme özel bir hava kattı. Bu koleksiyonda Safevi ve Kacar dönemlerine ait eserler görülebilir.
En çok konuşulan başlıklar 