به گزارش ایکنا؛ پس از تصویب منشور توسعه فرهنگ قرآنی در سال 1388 و به تبع آن تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی، طی 10 سال گذشته، دستاوردها و تحولات وسیعی در حوزه تولیت فعالیتهای قرآنی رخ داده که از مهمترین این موارد، در طول یکسال گذشته، میتوان به استقرار مراکز راهبردی سیاستهای قرآنی در وزارتخانههای مرتبط تحت نظر وزیر و تدوین و ابلاغ اسناد سهگانه ذیل منشور اشاره کرد.
دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان نهاد پشتیبان و اجرایی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به همراه سه کمیسیون تخصصی خود، مستقر در وزارتخانههای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی یک سال گذشته همقدم با گام دوم انقلاب اسلامی، پس از تصویب اسناد راهبردی و تخصصی سهگانه خود، مرحله جدیدی از فعالیتهای خود را با محوریت هم آهنگی فعالیتهای قرآنی، ارتقاء مشارکتهای مردمی، فهم و تدبر در آموزههای قرآنی و اعتقاد، التزام و تمسک به قرآن کریم آغاز کرده است. در ادامه تلاش شده است تا نگاهی گذرا به فعالیتهای این شورا در سال 98 داشته باشیم.
شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98، سه جلسه برگزار کرد، این در حالی است که این شورا باید در طول سال شش جلسه را برگزار کند. چهل و پنجمین جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی که اولین جلسه این شورا در سال 98 بود، اردیبهشتماه و در ایام برگزاری نمایشگاه قرآن در مصلی تهران برگزار شد. همچنین چهل و ششمین جلسه نیز چهار ماه بعد یعنی در شهریورماه و جلسه چهل و هفتم نیز در دیماه برگزار شد. شیوع ویروس کرونا مانع از برگزاری جلسه چهارم این شورا در سال 98 شد، تا عدد جلسات شورا در سال 98 بر روی عدد سه باقی بماند. شورای توسعه در سالهای گذشته نیز وضعیت مطلوبی از حیث برگزاری به موقع جلسات نداشته است و عمدتاً دلیل این برگزار نشدن نیز حضور نیافتن وزرای عضو شورا اعلام شده است.
این ایراد از ابتدای تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی وجود دارد که با گذشت نزدیک به 10 سال از عمر شورای توسعه هنوز هم شاهد برگزار نشدن به موقع جلسات و عدم حضور وزرای عضو آن هستیم و مشخص نیست چرا یک بار برای همیشه این ایراد برطرف نمیشود.
مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی یکی از زیرمجموعهها و بازوی کارشناسی شورای توسعه فرهنگ قرآنی است که خروجیهای آن را نیز باید در زمره عملکرد شورای توسعه فرهنگ قرآنی در طول یک سال به حساب آورد. این مجمع نیز در سال 98 موفق به برگزاری هشت جلسه از 12 جلسه ممکن شد. شاید برای اولین بار باشد که این مجمع در طی یکسال با جلسات لغو شده مواجه شد، چرا که تا پیش از این و در سالهای گذشته همواره جلسات آن در موقع مقرر و با حضور حداکثری اعضا برگزار میشد.
کمیسیونهای شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز همیشه به عنوان بازوان اجرایی این شورا مطرح بوده و عملکرد آنها در سنجش وضعیت شورای توسعه فرهنگ قرآنی لحاظ شده است. در سال 98 وضعیت برگزاری جلسات در کمیسیونها نیز به جز یک کمیسیون نه تنها مطلوب نبوده، بلکه بحرانی نیز بوده است. کمیسیونهای تبلیغ و ترویج، آموزش عمومی، آموزش و پژوهش و پژوهش در نظام سلامت هر کدام در طول یک سال باید شش جلسه و مجموعاً 24 جلسه برگزار کنند، اما این کمیسیونها مجموعاً موفق به برگزرای پنج جلسه از 24 جلسه ممکن شدهاند.
بهترین وضعیت در بین کمیسیونها را کمیسیون توسعه فعالیتهای تبلیغی و ترویجی قرآن کریم دارد. این کمیسیون در سال 98 از شش جلسه ممکن، چهار جلسه را برگزار کرد و یک جلسه را نیز در ایام شیوع ویروس کرونا به تعویق انداخت. کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن نیز تنها موفق به برگزاری یک جلسه شد و دو کمیسیون دیگر نیز هیچ جلسهای را برگزار نکردهاند. تا وضعیت بحرانی این کمیسیونها در سال 98 برای بسیار محرز شده باشد.
هر کدام از این جلسات دارای مصوباتی بودهاند که در ادامه تلاش شده است تا به صورت اجمالی به برخی از آنها اشاره شود؛ مصوباتی که اگرچه بر روی کاغذ نهایی شدهاند، اما همچنان نشانهای از اجرای آن به چشم نمیخورد.
از جمله این مصوبات که در گزارش عملکرد شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98 نیز به آن اشاره شده است، بحث «تعیین تکلیف موضوع ادغام اتحادیههای مردمنهاد قرآنی» است. به زعم شورای توسعه فرهنگ قرآنی، این اقدام نهایی شده است، اما عدم تمکین یکی از این دو اتحادیه به مصوبه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، محرز است. با این وجود اعلام این ادغام در گزارش عملکرد شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز جای تأمل دارد.
مادهواحده مصوب ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی برای هماهنگی ردیفهای اعتبارات لایحه سالانه بودجه کشور با اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی یکی دیگر از مهمترین مصوباتی بود که اگرچه تصویب شورایی غیر از شورای توسعه فرهنگ قرآنی بود، اما همین مصوبه حاصل تلاشهای اعضای شورا بود و باید آن را در زمره عملکرد شورا قرار داد. مصوبهای که دبیرخانه شورای توسعه باور دارد باعث تسهیل روند دریافت بودجه میشود، بلکه باعث خواهد شد تا دستگاهها و نهادها بتوانند حامی خوبی برای توجیه اعتبارات در سازمان پیدا کنند.
«مادهواحده مصوب شورای عالی در خصوص مزایای دارندگان گواهینامههای تخصصی حفظ و قرائت»، «سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور، «ماده واحده هماهنگسازی اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی، «اصلاحیه آییننامه اجرایی پرداخت کمکهزینه تحصیلی دانشجویی به حافظان و قاریان برای اجرا در سال 98»، «بررسی و تصویب عضویت کمیته امداد امام خمینی(ره) در کمیسیون توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآن»، «تصویب کلیات شاخصهای ملی توسعه فرهنگ قرآنی»، «تأیید و تصویب کلیات برنامه جامع فعالیتهای قرآنی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور» و «ارائه و تصویب ماده واحده پیشنهادی مجمع مشورتی در خصوص شناسایی و اعطای مدرک تخصصی به پیشکسوتان قرائت قرآن کریم» از دیگر مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98 بود.
این شورا همچنین دستورجلسات دیگری در سال 98 داشت که از جمله آنها میتوان به «انتخاب اعضای صاحبنظر حقیقی قرآنی عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی»، «تصویب فعالیت شورای هماهنگی و گسترش فعالیتهای قرآنی استانها ذیل شورای فرهنگ عمومی هر استان»، «تصویب نماینده پیشنهادی وزیر ارشاد جهت عضویت در هیأت هماهنگی صدور مجوز مؤسسات قرآنی مردمی، «تصویب پیشنویس ماده واحده اخذ شناسه ملی صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی از طریق سامانه جامع ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری»، «تصویب نماینده پیشنهادی سازمان تبلیغات اسلامی جهت عضویت در هیئت هماهنگی صدور مجوز مؤسسات قرآنی مردمی» و «انتخاب اعضای کمیته تخصیص صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی و اعضای بازرسان صندوق مشارکت» اشاره کرد.
همواره یکی از نقدهای وارده به شورای توسعه فرهنگ قرآنی، اجراییسازی مصوبات و سیاستهای آن بوده است. بسیاری از کارشناسان و ناظران فعالیتهای قرآنی بر این باور هستند که شورای توسعه فرهنگ قرآنی نظارت چندانی بر روی اجراییسازی اسنادی که به تصویب میرساند، ندارد و به همین خاطر است که بسیاری از آنها سالهای سال به مرحله اجرا نمیرسد و در حد همان سند باقی میماند.
با این وجود، شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98 در این زمینه نیز اقداماتی انجام داده است که از جمله آنها میتوان به ابلاغ واگذاری مسئولیت ادغام اتحادیههای مردم نهاد قرآنی به هیئت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی همراه با انتشار بیانیه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این خصوص اشاره کرد. پیگیری تخصیص و جذب اعتبارات اجرای منشور، پیگیری عملیاتیسازی اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی و انتقال ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن كریم از دبیرخانه به سازمان اوقاف و امور خیریه از دیگر اقدامات شورای توسعه فرهنگ قرآنی در زمینه اجراییسازی سیاستها بوده است.
رفع موازیکاری در برگزاری آزمون مستقل حفظ کل قرآن در اجرای قانون اعطای مدرک کارشناسی و بالاتر به حافظان کل قرآن کریم، پیگیری افزایش اعتبارات قرآنی اجرای منشور و اسناد راهبری سهگانه آن در لایحه بودجه سال 1399 از طریق مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه کشور و پیگیریهای حقوقی و کارشناسی تسریع در روند ادغام اتحادیههای مردمنهاد قرآنی کشور از دیگر اقدامات شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98 بوده است.
با تمام این تفاسیر باید مهمترین خروجی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سال 98 را مصوبه «ستاد مهندسی فرهنگی کشور» معرفی کرد. مصوبهای که از سوی معاون اول رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد و تسهیل دریافت بودجه قرآنی را به دنبال خواهد داشت. متن این مصوبه به این شرح است: «به منظور تسریع و شفافسازی مراحل اجرای اسناد راهبردی منشور توسعه فرهنگ قرآنی، سازمان برنامه و بودجه موظف است با هماهنگی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نسبت به یکسانسازی عناوین و محتوای برنامهها و فعالیتهای قرآنی دستگاهها در لایحه بودجه سالانه با مفاد اسناد راهبردی اقدام کند».
بر اساس این مصوبه، همه دستگاههایی که در قانون بودجه، ردیفی با عنوان قرآنی دارند، مشمول آن خواهند بود. به هر ترتیب باید منتظر ماند و دید در سال 99 این مصوبه تا چه میزان به کمک بودجه فعالیتهای قرآنی خواهد آمد؛ بودجهای که طی این سالها به یکی از مهمترین نقاط ضعف شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز تبدیل شده و مسئولان شورا نیز به این باور رسیدهاند که آسیبپذیرترین وجه از وجوه شورا همین بحث بودجه است؛ شاید برای همین است که در برابر سوالات بیشمار بودجهای، همواره تسلیم بوده و حرفی برای گفتن نداشتهاند.
انتهای پیام