بورس‌بازی کارکرد عدالت‌آفرین بازار سرمایه را معکوس می‌کند

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رجایی‌باغسیایی، عضو اسبق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره مقوله عدالت در بورس پرداخت و گفت: بازار بورس همانند بسیاری از بازارهای دیگر این پتانسیل را دارد که رشد اقتصاد و افزایش عدالت در جامعه کمک کند. چون در این بازار، همه مردم با سرمایه خود وارد شده و به سهامداری می‌پردازند که هم ثروت و درآمدی برای آنها داشته باشد و کمکی به تولید کشور صورت گیرد. نکته‌ای که در بازار بورس باید به آن توجه شود تفاوت‌های بازار اولیه و ثانویه است؛ بازار اولیه جایی است که سهام کارخانجات برای اولین بار عرضه می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• تخصص، تجربه و تعهد؛ لوازم تحقق عدالت در الگوی اسلامی _ ایرانی پیشرفت
• تحقق عدالت اقتصادی کارویژه نظام بانکی نیست / آماری از مفاسد اقتصادی ارائه نشده است

بورس چگونه می‌تواند به تحقق عدالت کمک کند

وی افزود: این مسئله علاوه بر اینکه افزایش مشارکت مردم در اقتصاد را در پی دارد، باعث افزایش سرمایه‌گذاری نیز خواهد شد. در بازار ثانویه، سهام بین مردم دست به دست می‌شود که اگر در اینجا هم بازار، روندی طبیعی داشته باشد با توجه به سودآوری واحد تولیدی اگر قیمت سهامی افزایش پیدا کند به معنای رونق آن واحد محسوب می‌شود. در این شرایط آن واحد می‌تواند سهام جدید را به فروش برساند و سرمایه خود را افزایش دهد و این منجر به رونق تولید بیشتر فعالیت‌های تولیدی وی خواهد شد.

رجایی باغسیایی اظهار کرد: اگر بازار سرمایه دچار سفته‌بازی و دلالی شود و قیمت سهام به صورت اصولی افزایش پیدا کند، باعث ضرر و زیان کسانی خواهد شد که اهل بورس‌بازی نیستند. بنابراین اصل بازار سهام و بازار سرمایه بسیار خوب است و به تولید و عدالت اقتصادی در جامعه کمک می‌کند اما مسئولان بورس باید مراقبت باشند که افراد حاضر در این بازار، گرفتار بورس بازی نشود چراکه در این صورت بازار سرمایه، ضد عدالت عمل می‌کند.

لزوم آشنایی سهامداران با قواعد معامله‌گری

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به شرط موفقیت بورس در زمینه عدالت یادآور شد: گاهی افراد با مهارت در بورس به ثروت‌های بادآورده دست پیدا می‌کنند اما برخی از مردم که به امید سرمایه‌گذاری وارد این بازار شده‌اند به دلیل مسلط‌ نبودن بر امور، دچار زیان می‌شوند، بنابراین شرط توسعه عدالت از طریق بورس این است که از دلالی در بازار ثانویه جلوگیری شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: به نظرم بازار ما مقداری گرفتار فضای روانی شده و قیمت‌هایی که در جریان است با ارزش آن سهام شرکت سازگاری ندارد. البته باید دانست که نوسانات اقتصادی بعد از تحریم‌ها به اقتصاد لطمه وارد کرده است و یکی از عوارضی که مجموعه اقتصاد ما دچار آن شده همین نوسانات است و طبیعتاً بورس را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

تبعات نوسان در بازار ارز

این نماینده سابق مجلس با اشاره به معضلات افزایش نرخ ارز برای افزایش عدالت اقتصادی، بیان کرد: باید ثبات به اقتصاد برگردد و دولت بتواند با مدیریت هدفمند در بازار ارز جلوی نوسانات را بگیرد. دولت باید اقتصاد ملی را از قیمت ارز جدا کند، چراکه آنچه در بازار آزاد رخ می‌دهد ناشی از عرضه و تقاضا است و وقتی تقاضا برای کالایی زیاد باشد طبیعتاً قیمت آن نیز بالا خواهد رفت بنابراین معنایی ندارد در کنار افزایش قیمت ارز، همه چیز گران شود.

وی افزود: برای مثال قیمت فولاد دقیقاً با دلار تنظیم می‌شود. حال سؤال این است که آیا فولاد، هزینه برق یا کارگران خود را به نرخ اروپا پرداخت می‌کند؟ پس چرا قیمت فولاد در بازار آزاد باید اینقدر گران تمام شود. در یک سال گذشته قیمت میلگرد از 3 هزار تومان به 12 هزار تومان رسیده است. در کشور ما غیر از گران شدن نرخ ارز چه اتفاقی افتاده که قیمت همه کالاها و خدمات را تحت تأثیر قرار داده است.

نقش بورس در کنترل نوسانات نرخ ارز

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: باید تمهیداتی اندیشیده شود که ارتباط قیمت‌های داخلی با دلار از بین برود. در کشورهایی که مبتنی بر اصول کار می‌کنند چنین اتفاقاتی نمی‌افتد. اگر بنا باشد ارزش پول ملی کم شود و متناسب با آن قیمت کالای داخلی افزایش پیدا کند در واقع قیمت‌ها فقط برای ایرانی‌ها گران و برای خارجی‌ها ارزان می‌شود. این نشان‌دهنده یک آشفتگی و بی‌برنامگی و سوء مدیریت در داخل کشور است که باید جلوی آن گرفته شود چون وقتی همه چیز تحت تأثیر دلار باشد بازار سهام را نیز تحت تأثیر قرار داده و توده مردم دچار آسیب اقتصادی خواهند شد، بنابراین اینکه با تفکر صرفاً لیبرالی بخواهیم اقتصاد کشور را اداره کنیم نتیجه‌بخش نخواهد بود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: بازار بورس در کاهش نرخ ارز نیز کمک کرده است اما باید دانست که پول جدید لزوماً برای همیشه در بازار سرمایه باقی نمی‌ماند. اگر این پول‌ها در بازار باقی بماند که طبیعتاً خوب است اما اگر بعد از مدتی به سمت بازار ارز و طلا برود تأثیری در توسعه عدالت و کاهش نوسانات اقتصادی ندارد.

اکبر ابراهیمی