شاعران بااخلاقی که مقید به قرآن و آموزه‌های اسلامی بودند + فیلم
سومین بخش از محفل یادبود سه شاعر سفرکرده که در ایکنا برگزار شد متعلق به صحبت‌های رضا اسماعیلی درباره سه استاد درگذشته بااخلاق و دارای کسوت معلمی است.
به مناسبت هفته بزرگداشت مقام معلم، خبرگزاری ایکنا با همکاری گروه بین‌المللی هندیران و به منظور گرامیداشت نام و یاد سه شاعر فقید و معلم شعر معاصر، استادان زنده‌یاد، ابوالقاسم حسینجانی، محمدجواد محبت و عباسعلی براتی‌پور برگزار کرد.
در دو بخش قبلی به صحبت‌های علیرضا قزوه و رضا عبدالهی پرداختیم و در بخش پایانی رضا اسماعیلی پیرامون این سه استاد صحبت کرده است.
رضا اسماعیلی، شاعر، پژوهشگر و مدرس ادبیات در ابتدای صحبت‌های خود در این مراسم ضمن تأکید بر اینکه استاد محبت بسیار مقید بود محبتی که در حق او می‌شود را به هر نحوی جبران کند، به بیان خاطره‌ای از استاد محمدجواد محبت پرداخت و گفت: سال‌ها پیش، استاد محبت با منزل ما تماس گرفت و از من خواست کتابی از یک ناشر تهرانی که در کرمانشاه پیدا نکرده بود را پیدا و با پست برای او ارسال کنم که بنده هم به دیده منت پذیرفتم.
او ادامه داد: چند روز بعد کتاب را -که چند جلدی هم بود- در یکی از کتابفروشی‌های روبه‌روی دانشگاه تهران پیدا، خریداری -و برای اینکه سریعتر به دست استاد برسد- با پست پیشتاز به آدرس منزل استاد در کرمانشاه ارسال کردم. حدود یک هفته تا 10 روز بعد استاد محبت مجدد با منزل ما تماس گرفت و ضمن تشکر از ارسال کتاب‌ها، آدرس دقیق پستی منزل ما را جویا شد. یکی دو هفته بعد از این ماجرا یک روز پستچی در خانه ما را زد و گفت یک بسته دارید که باید بیاید دم در تحویل بگیرید، وقتی رفتم دیدم استاد محبت در ازای کار کوچکی که من انجام داده بودم، یک دبه روغن اصل کرمانشاهی پست کرده بود. مقید بود اگر کسی کاری برای او می‌کند چندبرابر جبران کند و بامحبت بود.
مقید به قرآن و آموزه‌های دینی
اسماعیلی در ادامه ضمن اشاره به شأن معلمی این سه استاد بزرگوار گفت: زمانی که کانون شاعران و نویسندگان وزارت آموزش و پرورش می‌خواست تشکیل شود، در اولین جلسه آن در میدان بهارستان که هنوز هسته آن تشکیل نشده بود، از استاد قزوه، خانم وحیدی و جمعی دیگر از شاعران دعوت و صحبت‌هایی درباره تشکیل این کانون رد و بدل شد و به صورت جدی شکل گرفت. در ادامه هر سال دوره‌هایی به صورت کارگاه‌ها یا اردوهای آموزشی برگزار می‌شد که بسیاری از دانش‌آموزانی که در آن دوره‌ها شرکت می‌کردند، از شاعران نام‌آور کشور و استادان برجسته ادبیات انقلاب معاصر هستند.
وی با بیان اینکه من هم موفق به حضور در چند دوره شدم و آنجا از حضور استاد محبت استفاده کردم، اضافه کرد: خاطرم هست که دانش‌آموزان هر جلسه شعرهای خود را برای استاد قرائت می‌کردند. نکته‌ای که استاد محبت بسیار به آن حساس بود و در این حوزه دغدغه فراوان داشت، بحث ذات اقدس پروردگار بود. مثلاً اگر می‌دید شاعری از تعبیر «دست خدا» در شعر خود استفاده می‌کرد؛ به او برمی‌خورد و خیلی سریع اعتراض جدی می‌کرد و می‌گفت باید تعابیری که درباره خداوند به کار می‌برید مطابق با آموزه‌های دینی و متن قرآن کریم باشد.
این شاعر آئینی ضمن آرزوی رحمت و غفران برای استاد محمدجواد محبت، عنوان کرد: استاد محبت در حوزه شعر دینی و آئینی بسیار دغدغه‌مند بود. بسیار مقید بود شعری که در این موضوع و مضمون سروده می‌شود، در چارچوب آموزه‌های دینی باشد.
متفکری که شاعر بود
اسماعیلی در بخش دیگر سخنان خود ضمن بیان اینکه ما هم در مقام شاگردی و هم به عنوان دوست در خدمت استاد حسینجانی بودیم، اضافه کرد: استاد حسینجانی که یک انسان بسیار شریف و عمیق در زندگی بود، ضمن اینکه از دوستان بسیار صمیمی ما بود، درعین‌حال حق استادی هم به گردن ما داشت.
وی با تأکید بر اینکه پیش از اینکه زنده‌یاد حسینجانی را به عنوان شاعر بشناسم، به عنوان یک متفکر، اندیشه‌ورز، دانشور و انسان دغدغه‌مند در مسائل اجتماعی و سیاسی می‌شناسم، افزود: به خصوص یادداشت‌های بسیار قابل تأملی که از او در خبرگزاری‌ها، مطبوعات و روزنامه‌ها منتشر می‌شد، نشان‌دهنده دغدغه‌های ارجمندی بود که در حوزه دین و آئین و مسائل اجتماعی جامعه داشت.
این شاعر و پژوهشگر ادبیات ضمن بیان اینکه زنده‌یاد حسینجانی مسائل را بسیار دقیق و ریز تحلیل و موشکافی می‌کرد، گفت: در این مسیر اگر انحراف و کاستی می‌دید، به صورت جدی و با صراحت لهجه آن نکته را بیان می‌کرد و اعتراض خود را به گوش می‌رساند.
اسماعیلی حوزه اصلی کار استاد حسینجانی را حوزه شعر دینی و آئینی عنوان کرد و افزود: شعر «جاده و اسب محیاست، بیا تا برویم» او، یکی از آثار برجسته آئینی روزگار ما در حوزه شعر عاشورایی است. همچنین غزل بسیار مانا و ماندگاری از ایشان درباره حضرت ابوالفضل به جای مانده است. در سایر اشعاری هم که با موضوع دینی و آئینی سروده‌اند، دنبال سخنوری و صنعتگری و این مسائل نبوده است که شعر را صرفاً بزک و آرایش کلام کند.
وی ادامه داد: البته جوهره شعری هم برای مرحوم حسینجانی اهمیت داشت اما به مسئله چه گفتن در شعر بیشتر بها می‌داد. سعی می‌کرد شعرش تلفیق هنرمندانه‌ای از چگونه گفتن و از چه گفتن باشد و چه گفتن را فدای چگونه گفتن نکند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه استاد حسینجانی مضامین بسیار ارجمند و دغدغه‌هایی که داشت را در قالب شعر و ادبیات بیان می‌کرد، افزود: در شعر آئینی و عاشورایی بسیار حساسیت داشت و بعضاً این شعرها را در قالب یادداشت‌هایی نقد می‌کرد. خاطرم هست بعد از جریانی که موجب به پا شدن حرف و حدیث در حوزه شعر آئینی شده بود، با منزل ما تماس گرفتند و از قصدشان برای شرکت در جلسه شعر آئینی که در حوزه هنری برگزار می‌شد گفتند تا مسائلی ک در حوزه شعر آئینی به اشتباه وارد شده و شاعران جوان ناخودآگاه به آن دامن می‌زنند را صریحاً بیان کنم و بگویم از این کژتابی‌های اعتقادی و مضمونی دوری کند. اتفاقاً یکی دو جلسه هم در این جلسات شرکت و این آسیب‌ها و دغدغه‌های ارجمند خود را بیان کرده بود.
وی در ادامه گفت: زنده‌یاد حسینجانی انسانی بود که تا روز آخر حیات خود صلابت کام و دغدغه‌مندی و موضوع‌بندی را در شعر خود داشت و دیگران را هم به منفعل نبودن در مسائل سیاسی و اجتماعی که در جامعه می‌گذرد، سفارش می‌کرد.
متواضع، مهربان، صبور و جسور
اسماعیلی در بخش دیگر سخنان خود ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد براتی‌پور، گفت: ما به نوعی با استاد براتی‌پور زندگی کردیم. خاطرم هست از همان سال 63 که استاد به حلقه شاعران حوزه هنری پیوست و پیوسته در این جلسات حضور داشت، ما هم در آن جلسات حضور داشتیم. در این سال‌ها استاد براتی‌پور را انسان صبور، خویشتن‌دار، مودب، مهربان و واله دیدم.
او ادامه داد: بعد از ایجاد جریاناتی در حوزه هنری که موجب کناره‌گیری برخی دوستان به دلایلی از فعالیت‌های حوزه هنری و فضایی ایجاد شد که کسی جرات نمی‌کرد سمت حوزه هنری برود و اگر کسی داوطلب می‌شد که جلسات را اداره و برگزار کند، برای او حرف و حدیث و مشکلاتی ایجاد می‌شد. در این شرایط از استاد براتی‌پور دعوت شد که جلسات نقد و بررسی شعر حوزه هنری را ادامه دهد، با اینکه می‌دانست مسائل و مصائب زیادی پیش رو دارد و باید طعن کنایه دیگرانی را تحمل کند، با بزرگواری پذیرفت و سعی کرد همان مسیر سلامتی را که سایر دوستان در گذشته دنبال می‌کردند، را ادامه دهد.
اسماعیلی ضمن اشاره به اینکه استاد براتی‌پور به مدت 19 سال پیوسته جلسات نقد و بررسی حوزه هنری را اداره می‌کرد، افزود: واقعاً نظم او در این زمینه قابل ستایش بود. در این مدت هم تلاش کرده بود همه طیف‌های ادبی را زیر چتر حوزه هنری بگیرد، صرفاً بحث ادبی و نقد شعر باشد و زمینه‌ای برای رشد و بالندگی شاعران فراهم کند.
وی اضافه کرد: خود من شاهد بودم که در این جلسات هم شاعران پیشکسوت و استادان برجسته و هم شاعران جوان حضور پیدا می‌کردند و جلسات بسیار پربرکتی شکل می‌گرفت که تا 19 سال هم ادامه پیدا کرد.
اسماعیلی مدیریت و اداره جلسات دیدار شاعران با مقام معظم رهبری را یکی دیگر از نقطه‌های درخشان زندگی استاد براتی‌پور خواند و گفت: 13 سال اداره این جلسات با استاد براتی‌پور بود که برگی درخشان در کارنامه هنری و ادبی این شاعر فقید است. البته استاد براتی‌پور فعالیت‌های متنوعی ازجمله تأسیس کانون جانبازان شاعر، عضویت در کانون ادبی ستاد اقامه نماز، عضو مؤسس و هیئت مدیره انجمن قلم ایران و ... داشت که صحبت از همه آن‌ها از مجال این جلسه افزون است.
این شاعر و پژوهشگر ادبی در بیان سلوک ادبی استاد براتی‌پور هم عنوان کرد: کارهای ایشان در دو حوزه شعر دفاع مقدس و پایداری از ایثار و شهادت و حوزه شعر دینی و آئینی بسیار پربسامد بود و کارهای بسیار ارزشمندی از خود در این دو حوزه به یادگار گذاشته است.
وی در پایان گفت: استاد براتی‌پور بسیار شاعر متواضع، مهربان، دوست‌داشتنی و بی‌ادعایی بود. من به خاطر ندارم در تمام جلساتی که در کنگره‌ها و جشنواره‌های ادبی مختلف حتی یک بار خود را مطرح و تعریف کند. همیشه نام خود را خط می‌زد و سعی می‌کرد جا را برای دیگران باز کند. ازآنجاکه در چندین سفر و اعزام شاعران به جبهه‌ها در دوران دفاع مقدس حضور پررنگی داشت، در کنگره‌های شعر دفاع مقدس هم نقش و حضور بسزایی داشت.
انتهای پیام
