وام‌گیری دعای افتتاح از آیات قرآن
حجت‌الاسلام مرتضی واعظ‌جوادی در ادامه شرح دعای افتتاح گفت: قرآن کریم و دعای شریف سحر، مسئله تکبیر را برای ما تبیین کرده‌اند؛ ما باید همواره خدا را عظیم و بزرگ بشماریم و همواره او را صاحب کبریایی بدانیم که بدیل و نظیری ندارد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی واعظ‌جوادی، استاد حوزه علمیه و رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا شامگاه 21 فروردین ماه در ادامه سلسله مباحث شرح دعای افتتاح به فراز «الحمدلله الذی لم یتخذ صاحبة و لا ولدا و لم یکن له شریک فی الملک و لم یکن له ولی من الذل و کبره تکبیرا» پرداخت.
گزیده سخنان وی را بخوانید:
در دعا و ارتباط قلبی که حضرت بقیة الله الاعظم به جامعه اسلامی و پیروان مکتب قرآن و عترت می‌آموزد نوع توحیدی را تعلیم می‌دهد که نقش‌آفرین است. در مسئله دعا جهات متعددی مدنظر است ولی محوری‌ترین بحث در دعا، توحید و ارتباط قلبی با مبدا هستی و خالق عالم و مالک همه هستی است. بیان این ویژگی و اینکه خداوند دارای این خصائص توحیدی است نیازمند تعریف و توصیفی است که در فرازهای دعای شریف افتتاح می‌خوانیم.
خدا را این گونه خواندن و خواستن در دعا، جایگاه عظمت و قدرت مطلق الهی و سلطنت خداوندی را بازگو می‌کند که معادلی برای این توصیفات نیست، خداوند همین توصیفات را در آیات قرآن هم بازگو کرده است تا از آیات هم برای شناخت توحید مدد بگیریم.
خداوند هیچ بدیل و شریکی ندارد
الحمدلله الذی لم یتخذ صاحبة و لا ولدا و لم یکن له شریک فی الملک؛ این اوصاف در اوج معرفت ربوبی قرار دارد. حق سبحانه و تعالی حقیقتی است که شبیه و بدیل و نظیری در هیچ ابعادی ندارد، برخلاف آنچه دیگران پسندیده، اندیشیده و باور داشتند، یعنی جریان شرک که جریان حاکم بر سرزمین‌های انسانی بود. انسان‌های زیادی آلهه و بت‌ها و اصنامی داشتند که آنها را می‌پرستیدند و کار اولین و آخرین انبیاء این بود تا این تفکر را از جامعه بشری بگیرند.
این عناوین و توصیفات و اسماء در مقابل جریان شرک بود که خود را بر همه انسان‌ها غالب کرده بود. خداوند جایگاهی احراز کرده که از هر نوع دوگانگی در حوزه توحید مبرا و جداست. نه صاحب و نه فرزند و نه شریکی دارد که بخواهد از جهت ضعف و سستی به او یاری بدهد؛ هر نوع دوئیتی در حریم توحید محکوم است. مهم است که ما خدا را در توحید و وحدانیت به گونه‌ای توصیف کنیم که همه قدرت‌ها، خود اوست و هیچ قدرتی شبیه و نظیر او نیست. در سوره مبارکه انعام در آیه 101 «بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنَّى يَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ » با قدرت تمام و قاهریت غلبه توحیدی هر چیزی که دوئیت را بخواهد وارد حریم توحید کند پاک کرده و ذهن شرک‌آلود بشر را پاک می‌کند.
وام‌گیری دعای افتتاح از آیات قرآن
در سوره مبارکه جن در آیه سوم هم فرموده است: وَأَنَّهُ تَعَالَى جَدُّ رَبِّنَا مَا اتَّخَذَ صَاحِبَةً وَلَا وَلَدًا. پروردگار عالم که بلندمرتبه و عظیم جایگاه است هرگز ولی و صاحب و فرزند و همسری برای او قابل تصور نیست. اصلا اینها در جایگاه حق تعالی قابل تصور نیست. در سوره مبارکه اسراء و در آیه پایانی این جملات را زیارت می‌کنیم و فرمایشات حضرت بقیة الله در دعای شریف افتتاح هم متخذ از همین آیه است و خداوند با قاطعیت بی وصف از حریم وحدانیت سخن گفته است. وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا
این آیات با تثبیت موقعیت توحید به نفی هر نوع شرک با هر جلوه‌ای پرداخته است. این بسیار مهم است که ما در هنگام دعا با چه حقیقتی روبرو هستیم و خدا را با چه جایگاهی می‌خوانیم. حقیقتی که همه قدرت از اوست؛ ان العزة لله جمیعا، ان القوة لله جمیعا. اگر ما خدا را با این جلوه توحیدی بنگریم و او را بخوانیم نحوه ارتباط ما فرق خواهد کرد تا اینکه تصور کنیم خداوند عالم، ابزار و ادوات و قدرت و امکاناتی دارد، بله همه در ید قدرت حق است ولی اینها به عنوان بدیل و نظیر و شریک او نقش آفرین نیستند.
امام زمان(عج) به دنبال تبیین چنین نگاهی در توحید برای ما هستند. در دوران گذشته و حتی امروز جلوه‌های متعدد شرک مانند بت‌پرستی، خورشید و ماه و ستاره‌پرستی و امروز هم انحاء دیگر وجود داشته و دارد و به حق انبیاء الهی در برابر جریان شرک ایستادند و مقابله کردند و نزاع داشتند.
مقام تکبیر
یکی از جلوه‌هایی که در پایان این فضای توحیدی آمده، فکبره تکبیرا است؛ قرآن کریم و دعای شریف سحر، مسئله تکبیر را برای ما تبیین کرده‌اند؛ ما باید همواره خدا را عظیم و بزرگ بشماریم و همواره او را صاحب کبریایی بدانیم که بدیل و نظیری ندارد. در مقابل توحید و جریان تکبیر ساحت الهی، دیگران شعارهایی را مطرح می‌کردند که در مقام تعظیم و بزرگداشت اصنام و اوثان بود.
براساس روایتی که از معصوم(ع) به دست ما رسیده است فرمودند وقتی فکبره تکبیرا، گفته شد سه مرتبه بگویید الله اکبر؛ هر چه ما خدا را عظیم و بزرگ و متعالی بدانیم و او را الکبیر المتعال بدانیم در این صورت هیچ چیز و هیچ کسی نیست که در برابر این جایگاه، مقام و موقعیتی داشته باشد.
امام سجاد(ع) در مجلس شام در برابر یزید وقتی که به مؤذن دستور دادند تا اذان بگوید وقتی مؤذن به الله اکبر رسید امام فرمودند: راست گفتی خدای عالم از هر چیزی بزرگتر است و آیا چیزی در نظام هستی وجود دارد که از خدا بالاتر باشد. در روایت بیان شده که خداوند بالاتر از این است که توصیف شود و به مقام وصف درآید.
جلوه‌های عظیم ماه رمضان را با فرازهای این دعای ارزشمند قرین کنیم و خود را با این نوع معرفت متعالی و در برابر مقام کبریایی خداوند مدد بندگی و اطاعت بخواهیم.
انتهای پیام
