محمدی: «گُم گُم سحری» شاخص‌ترین آیین رمضانی هرمزگان است + صوت
فرهاد محمدی پژوهشگر موسیقی گفت: استان هرمزگان آیین‌هایی خاص ماه مبارک رمضان دارد که از قدیم اجرا می‌شده و یکی از شاخص‌ترین آنها «گُم گُم سحری» است.
فرهاد محمدی، پژوهشگر موسیقی هرمزگان، در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: استان هرمزگان مانند دیگر نقاط کشور آیین‌هایی خاص ماه مبارک رمضان داشته که از قدیم اجرا می‌شده است. یکی از شاخص‌ترین این آیین‌ها «گُم گُم سحری» است. این آیین در برخی نقاط دیگر کشور با اسامی مشابه و با کمی تفاوت وجود دارد مثل «دُم دُم سحری» در استان بوشهر.
وی در رابطه با معنی این اشعار گفت: «گُم گُم سحری» به معنای برخیز و بلند شو است. برخی هم گفته‌اند که «گُم گُم» همان صدای طبل و دهل که هنگام خواندن آواز برای بیدار کردن مردم همراه می‌شود.
این پژوهشگر در رابطه با این آیین گفت: این آیین دو ساعت قبل از اذان صبح در محله‌ها اجرا می‌شده تا مردم را برای سحر بیدار کنند. نکته قابل توجه این است که این آیین به زمانی بازمی‌گردد که ساعت‌های زنگدار امروزی وجود نداشتند و مردم مثل امروز نمی‌توانستند اوقات شب را متوجه شوند و برای اینکه به تنگی زمان طلوع آفتاب نخورند این مراسم برگزار می‌شد.
وی در رابطه با اینکه افراد سحری‌خوان چطور ساعت را می‌فهمیدند گفت: این افراد با علم نجوم آشنا بودند و از روی ستارگان متوجه می‌شدند که تقریباً دوساعتی تا اذان صبح و طلوع آفتاب باقی مانده از همین رو این مراسم را برگزار می‌کردند و به کوچه‌ها می‌رفتند و اشعاری را با کوبش دهل می‌خواندند.
محمدی افزود: بعد از اتمام ماه مبارک رمضان هم باز دوباره همان مراسم را در روز عید انجام می‌دادند و افراد محله هم به واسطه اینکه یک ماه این عزیزان این زحمت را کشیدند که مردم را بیدار کنند هدایا و عیدی‌هایی به این افراد تقدیم می‌کردند. نوازنده‌ها و خواننده‌ها در بندرعباس به عنوان مرکز استان افراد مشهوری بودند.
این پژوهشگر اظهار کرد: در شرقی‌ترین نقطه استان در بندر جاسک آیین «گُم گُم سحری» را «سحرو» می‌گفتند. این آیین از شاخص‌ترین آیین‌های موسیقایی این منطقه در ماه رمضان است. اشعاری که در سمت غرب استان وجود دارد با گویش عربی رایج بوده است شهرهایی مانند بندر لنگه، بندر کنگ، پارسیان و بخش‌هایی از جزیره قشم شعر «گُم گُم سحری سارِ‌الیل» به معنای «بلندشو بلندشو که شب رفت» را می‌خواندند. در سمت شرق استان هم شعر «سحرو سحر شد» را برای بیدارباش مردم می‌خواندند.
وی ادامه داد: مناجات‌خوانی‌هایی در ایام مختلف ماه مبارک رمضان اجرا می‌شده است. در استان هرمزگان ما شاهد حضور برادران اهل سنت و شیعه هستیم. برادران شیعه در ایام ضربت و شهادت حضرت علی(ع) یک‌سری منقبت‌‌خوانی‌ها و مناجات‌خوانی‌هایی را در رثای حضرت علی(ع) در شب‌های قدر اجرا می‌کنند.
محمدی افزود: برادران اهل سنت هم یک سری مناسک و مراسم‌های مخصوص این ماه مبارک را اجرا می‌کنند. مانند مراسمی که به نام تراویح برگزار می‌شود که در انتهای ماه رمضان که قرآن ختم می‌شود مناجات‌هایی را به صورت جمعی در شب آخر ماه مبارک رمضان می‌خوانند. یکی از مناجات‌هایی که وجود دارد به نام «الوداع» است که در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان الوداع‌خوانی اجرا می‌شود. این مناجات بسیار حزن‌انگیز هم است و دلتنگی‌‌های خود را از رفتن ماه مبارک رمضان اعلام می‌کنند و ابراز امیدواری می‌کنند که ماه رمضان آینده را درک کنند.
وی در پایان پیرامون آیین‌های عید فطر گفت: مراسم صبح عید هم شامل مناجات‌هایی است که به صورت جمعی هستند و تک‌خوان یک‌سری تکبیرهایی را می‌خواند و جمع آن را با صدای بلند اعلام می‌کنند تا اهالی محل از برپایی نماز عید باخبر شوند. این مراسم از طلوع آفتاب شروع و تا زمان برپایی نماز عید فطر برقرار است. قطعاً در رابطه با رویت هلال ماه در ابتدا و انتهای ماه آیین‌هایی وجود داشته که کم‌کم از میان رفته است.
انتهای پیام
